პირველსავე დღეებში,  ქალაქში რომ ჩამოვედი, ერთ პატარა მოედანზე, მერიის წინ, ხალხის პატარა ჯგუფი შევნიშნე, ისინი ერთი  კაცის ირგვლივ შემოკრებილიყვნენ, რომელიც ხმამაღლა კითხულობდა ბიბლიას. ძაღლი რომელიც თან ახლდა და მის ფეხებთან იწვა, ოდნავ გვიან შევნიშნე. ჩემს გაკვირვებას საზღვარი არ ჰქონდა, რომ ამ უზარმაზარმა, საზარელმა ქმნილებამ, ჩემი ყურადღება ადრევე არ მიიპყრო. მუქი შავი ფერის ბეწვი თავისივე ცხიმისგან ულაპლაპებდა, გოგირდისფერი ყვითელი თვალები ჰქონდა და როდესაც ხახა დააფჩინა, თავზარდაცემულმა დავინახე, რომ კბილები ზუსტად თვალების ფერი ჰქონდა. საერთოდაც ვერცერთ სულიერ არსებას ვერ შეადარებდი. მის ძლიერ მზერას, დიდხანს ვერ გავუძელი და ისევ მქადაგებლისკენ გავიხედე. ჩაფსკვნილ ტანზე დაძონძილი სამოსი ეცვა, მაგრამ კანი, რომელიც ნაფლეთებიდან ანათებდა, სუფთა იყო როგორც მისი ძონძები. ხელთ ძვირფასი თვლებით მოჭედილი ბიბლია ეპყრა, ხმა მშვიდი და მკვეთრი ჰქონდა. სიტყვები უჩვეულო სიცხადით გამოირჩეოდა. ასე, რომ მისი ქადაგება ხალხზე უშუალო და შთამბეჭდავ ზეგავლენას ახდენდა. ყურადღება მივაქციე, რომ არანაირ იგავებს არ იყენებდა. ეს ბიბლიის ყოველგავარი ფანტაზიისგან თავისუფალი განმარტება იყო და თუ მისი სიტყვები დამარწმუნებლად მაინც ვერ ჟღერდა, ეს მის ფერხთით გაუნძრევლად მწოლარე ძაღლის ბრალი იყო, რომელიც მსმენელებს თავისი ყვითელი თვალებით აკვირდებოდა. თავდაპირველად მქადაგებლის და ძაღლის უცნაურმა კავშირმა დამატყვევა, რამაც მაიძულა ამ კაცის ასავალ-დასავალი მეძებნა.

ყოველდღე ქადაგებდა მოედნებსა და ვიწრო ქუჩებში, მაგრამ მისი პოვნა არც ისე ადვილი იყო, მიუხედავად იმისა, რომ გვიან ღამემდე არ წყვეტდა თავის საქმიანობას. თავისი მკაფიო და უბრალო დაგეგმარების მიუხედავად,  ქალაქიც თავგზას მიბნევდა. როგორც ჩანს, შინიდან სხვადასხვა დროს გამოდიოდა და არც წინასწარ განსაზღვრული რაიმე გეგმა ჰქონდა. ხან მთელი დღე ერთ ადგილზე გაჩერებული ქადაგებდა შეუწყვეტლად, ხანაც ყოველ თხუთმეტ წუთში ერთხელ იცვლიდა ადგილს. ძაღლი სულ თან დასდევდა, ქუჩაში მოაბიჯებდა და როცა კაცი ქადაგებას იწყებდა, შავი უშველებელი პირუტყვი მიწაზე მძიმედ ეშვებოდა. ბევრი მსმენელი არასდროს ჰყოლია. უმეტესად მარტო იდგა, მაგრამ მალე შევამჩნიე, რომ ეს ქადაგებაში ხელას არ უშლიდა, ხშირად დამინახავს, ქუჩაში იდგა და ხმამაღლა ლოცულობდა, ხალხი კი შორიახლო ფართო ქუჩაზე მიიჩქაროდა და ყურადღებას არ აქცევდა.

ვინაიდან, ვერასგზით ვერ მივაკვლიე მეთოდს, იგი ადვილად მეპოვნა და ყოველთვის შემთხვევის ანაბარა ვრჩებოდი, გადავწყვიტე მისი ბინა  მომეძებნა. მაგრამ, ვაი რომ მისი ადგილსამყოფელი არავინ იცოდა. ერთ დღეს მთელი დღე კუდში დავდევდი. ამის გამეორება რამდენიმე დღე მომიწია, რადგან საღამოობით ანაზდად თვალსა და ხელს შუა მეკარგებოდა, ვფრთხილობდი, რომ ჩემს განზრახვას არ მიმხვდარიყო. ამიტომ ვცდილობდი შეუმჩნეველი დავრჩენილიყავი.

ბოლოს გვიან ღამით კი თვალი მოვკარი, ამ ქალაქის უმდიდრესი ხალხით დასახლებულ უბანში როგორ შეაღო ერთ-ერთი  სახლის კარი.

ამ დღიდან ჩემი დამიკიდებულება მისდამი შეიცვალა. აღარ ვემალებოდი. ვცდილობდი, სულ მის სიახლოვს ვყოფილიყავი ისე, რომ მას არ დავენახე, მაგრამ ხელს არ ვუშლიდი. მხოლოდ ძაღლი მიღრენდა, ეგ იყო და ეგ.

ასე გაგრძელდა რამდენიმე კვირა. ერთხელაც, ზაფხულის მიწურულს, იოანეს სახარების განმარტება რომ დაასრულა, ჩემთან მოვიდა და მთხოვა შინ გავყოლოდი.

მეტი არაფერი უთქვამს ასე გავიარეთ მთელი გზა.

შინ რომ შევედით, ბნელოდა. დიდ ოთახში, სადაც შემიყვანა, უკვე ლამფა ენთო. ოთახი ქუჩის დონიდან რამდენიმე საფეხურით დაბლა მდებარეობდა. კედლებიც ვერ დავინახე; ისინი წიგნებს დაეფარა მთლიანად. ლამფის ქვემოთ, ნაძვის ხის დიდი უბრალო მაგიდასთან  გოგო იდგა და კითხულობდა. მას მუქი ლურჯი კაბა ემოსა. ჩვენს შემოსვლაზე არ შემოტრიალებულა. სარდაფის ერთ-ერთ ჩამოფარებულ სარკმელთან ლეიბი იყო აყუდებული, ხოლო მოპირდაპირე კედელთან საწოლი იდგა, მაგიდასთან კი-ორი სკამი და კართან-ღუმელი. გოგოსკენ რომ გავემართეთ, ჩვენსკენ შემობრუნდა და მისი სახეც გავარჩიე. ხელი ჩამომართვა და სკამზე მიმითითა. შევნიშნე რომ კაცი უკვე საწოლში იწვა და ძაღლიც მის ფეხებთან იყო მოკალათებული.

-ეს მამაჩემია,-თქვა გოგომ. მას უკვე ძინავს და ჩვენი საუბარი არ ესმის. ამ დიდ შავ ძაღლს კი სახელი არ აქვს. ის ერთ საღამოს ჩვენთან მოვიდა, როდესაც ქადაგება დაიწყო. კარი არ ჩაგვიკეტავს. მან თათით სახელური ჩამოსწია და შინ შემოიჭრა.გაოგნებული ვიდექი გოგოს წინ, ჩუმად ვკითხე, ვინ იყო მამაშენი ადრე-მეთქი.

-ის მდიდარი კაცი იყო, ბევრი ქარხნის მეპატრონე,-მიპასუხა და თვალები დახარა.-მან მიატოვა დედაჩემი და ჩემი ძმები, რათა ადამიანებისთვის ჭეშმარიტება ექადაგა,

-გჯერა, რომ ჭეშმარიტებაა ის, რასაც მამაშენი ქადაგებს?-ვკითხე მე.

ჭეშმარიტებაა,-თქვა გოგომ.-მე ყოველთვის ვიცოდი, რომ ეს ჭეშმარიტება იყო, ამიტომაც წამოვყევი და მასთან ერთად ამ სარდაფში ვცხოვრობ. მაგრამ არ ვიცოდი, ძაღლიც თუ მოვიდოდა ამ ჭეშმარიტების მოსასმენად.

გოგო გაჩუმდა და ისე შემომხედა, თითქოს რაღაცის თხოვნა სურდა, მაგრამ ვერ გაებედა.

-გააგდე ძაღლი,-ვუთხარი .გოგომ თავი გააქნია.-მას არა აქვს სახელი და წასვლითაც არ წავა,-თქვა ჩუმად. მან დაინახა, რომ ვერ გადამეწყვიტა, რა მექნა და მაგიდასთან მდგომ ერთ-ერთ სკამზე ჩამოჯდა. მეც ჩამოვჯექი.
-ამ პირუტყვის გეშინია?-ვკითხე:
-ყოველთვის მეშინოდა მისი,-მიპასუხა გოგომ.

ერთი წლის წინ, როდესაც დედაჩემი ადვოკატთან და ჩემ ძმებთან ერთად მოვიდა მამაჩემის და ჩემს წასაყვანად, მათაც შეეშინდათ. ძაღლი მამაჩემს გადაუდგა და ღრენა დაგვიწყო. საწოლში რომ ვწევარ, მაშინაც მეშინია მისი, დიახ, განსაკუთრებით მაშინ. ახლა ყველაფერი შეიცვალა. შენ მოხვედი და მე შემიძლია ძაღლზე გავიცინო. ყოველთვის ვიცოდი, რომ მოხვიდოდი. რასაკვირველია, არ ვიცოდი, როგორი იქნებოდა ის მამაკაცი, რომელიც ერთ საღამოს მამასთამ ერთად ჩამოვიდოდა ამ სარდაფში, სადაც ლამფა იქნებოდა ანთებული და ქუჩაშიც ხმაური მინელებული; სადაც საქორწინო ღამეს გავატარებდი ამ ნახევრად მიწაში ჩაფლულ ოთახში, ჩემს საწოლში, ბევრი წიგნის გარემოცვაში. ასე ვიქნებით, გვერდიგვერდ-ქალი და მამაკაცი. იქ, მოპირდაპირე მხარეს კი, ლეიბზე მამა იწვება სიბნელეში, როგორც ბავშვი, ხოლო დიდი შავი ძაღლი ჩვენს სიყვარულს უყარაულებს.

რა დამავიწყებდა ჩვენს სიყვარულს?!

ფანჯრები ვიწრო მართკუთხედებივით ჰორიზონტალურად ლივლივებდნენ სადღაც სივრცეში, ჩვენი სიშიშვლის ზემოთ. ტანი-ტანს მიკრულები ვიწექით, კვლავ და კვლავ ერთმანეთში ვიძრებოდით და სულ უფრო ხშირად ვეხუტებოდით ერთმანეთს. ქუჩიდან შემოსული ხმაური ზედ ერთვოდა ჩვენს ვნებიან შეკივლებას, ხანაც მთვრალის არეული ფეხის ხმა, ხან კი-მეძავის ფრთხილი ნაბიჯები, ერთხელაც-ჯარისკაცების მონოტონური, მწყობრი ნაბიჯების რიტმი, რომელიც ცხენების ფლოქვების თქარუნმა და ბორბლების ყრუ ხმამ შეცვალა.

ერთმანეთის გვერდით ვიწექით მიწისქვეშ, თბილ წყვდიადში გახვეულები, აღარ გვეშინოდა. კუთხიდან, სადაც კაცს ლეიბზე, ჩუმად ეძინა, როგორც მიცვალებულს, ძაღლის ორი ყვითელი თვალი მოგვშტერებოდა-გოგირდისფერი მთვარის ორი დისკო, რომლებიც ჩვენს სიყვარულს დარაჯობდა.

ასე შემოგვეპარა ყვითლად და წითლად მოელვარე შემოდგომა, რასაც ნაგვიანევი ზამთარი მოჰყვა, წინა წლების აუტანელი სიცივისგან განსხვავებით-თბილი და წყნარი.

მაგრამ ვერცერთხელ ვერ შევძელი გოგონა სარდაფიდან გამომეტყუებინა, რათა ჩემი მეგობრები გამეცნო, თეატრში წამეყვანა (სადაც გადამწყვეტი ამბები ელოდა), ან ფერდობებზე შეფენილ დაბურულ ტყეებში გვესეირნა, ქალაქს მწვანე ტალღებად რომ შემორტყმოდნენ. ის მუდამ ნაძვის ხის მაგიდასთან იჯდა, მამისა და ძაღლის დაბრუნებამდე, მერე კი, ფანჯრების ყვითელ შუქზე, თავის საწოლში შემიტყუებდა ხოლმე.

მაგრამ ერთხელაც, გაზაფხულის პირზე, როცა ქალაქში ჯერ კიდევ ბლომად იდო თოვლი-ჭუჭყიანი და წყლიანი-გოგო ჩემს ოთახში შემოვიდა. მზე ირიბად ანათებდა ფანჯარაში. გვიანი იყო და ღუმელში შეშა შევუკეთე.

და აი ისიც გამოჩნდა,თავის მუქ ლურჯ კაბაში,ფერმიხდილი, აცახცახებული, ერთიანად გათოშილი. პალტო არ ეცვა, ფეხსაცმელი კი, რომელიც მის ფეხზე პირველად ვნახე, წითელი ფერისა იყო, ბეწვით გაწყობილი.-ძაღლი უნდა მოკლა,-მითხრა კარის ზღურბლიდანვე; სუნთქვა შეკვროდა, თმა გასწეწოდა და გაფართოებული თვალებით მომჩერებოდა. მოჩვენებას ჰგავდა, ხელის მიკარება ვერ გავბედე, კარადისკენ წავედი და რევოლვერი მოვძებნე.

-ყოველთვის ვიცოდი, რომ როდესმე ამას მომთხოვდი, ვუთხარი მე,-ამიტომ იარაღი შევიძინე.
-როდის უნდა მოხდეს ეს?
-ახლავე,-მიპასუხა თითქმის ჩურჩულით.-მამასაც ძალიან ეშინოდა მისი, მუდამ ეშინოდა, ახლა კი ვიცი ეს. იარაღი მოვსინჯე და პალტო ჩავიცვი.
-ისინი სარდაფში არიან,-თქვა გოგომ და თვალები დახარა.-მამა მთელი დღე ლოგინში წევს და არ ინძრევა; ისე ძალიან ეშინია ძაღლის, ლოცვის თავიც აღარა აქვს.
ძაღლი კართან წევს.

მდინარეს თავქვე ჩავუყევით, შემდეგ ქვის ხიდი გადავიარეთ. ცა სისხლისფრად იყო შეღებილი. მზე ახალი ჩასული იყო. ქალაქი ჩვეულებრივზე მეტად იყო გამოცოცხლებული.

ადამიანები და მანქანები თითქმის სისხლიანი ტბის ძირას ირეოდნენ, რადგან სახლებს დაისის შუქს თავიანთი ფანჯრებით და კედლებით აერეკლა. ბრბოში გზას ვიკვალავდით. ტრანსპორტი მატულობდა, მივდიოდით დამუხრუჭებული მანქანების და ომნიბუსების ორომტრიალში. ისინი ჰგავდნენ ურჩხულებს, ავად მოლაპლაპე თვალებით. ჩავუარეთ რუხჩაფხუტიან აღელვებულ პოლიციელებსაც. ისეთი თავგამოდებით მივიწევდი წინ, რომ გოგო ჩამომრჩა .და , აი , ქუჩაც ავირბინე ქოშინით, პალტოგახსნილმა; იისფერი ბინდი სულ უფრო მეტად მუქდებოდა, მაგრამ დამაგვიანდა, სარდაფის კიბე რომ ჩავირბინე, იარაღი მოვიმარჯვე და კარს ფეხი ვკარი, საზარელი ძაღლის უზარმაზარმა ჩრდილმა ფანჯარაში გამასწრო; მინა ჩაიმტვრა; იატაკზე მოთეთრო მასა ეგდო შავ გუბეში.

კაცი ძაღლს ისე დაეგლიჯა, რომ ვეღარც იცნობდი.
აკანკალებული ვიდექი კედელთან, ნახევრად წიგნებში ჩაკეცილი.
გარედან მანქანების საყვირის ხმა შემოიჭრა. საკაცე შემოიტანეს. ექიმის ჩრდილი დავლანდე მიცვალებულთან, მის გვერდით კი გაფითრებული, კბილებამდე შეიარაღებული პოლიციელები იდგნენ. ხალხის ტევა არ იყო.

მე გოგოს ვეძახდი. ქალაქში გავვარდი, ხიდი გადავირბინე, ბოლოს ჩემს ოთახში შევვარდი, მაგრამ გოგოს ვერსად მივაგენი. სასოწარკვეთილი, მშიერ-მწყურვალი შეუსვენებლად ვეძებდი. პოლიცია ფეხზე დააყენეს, რადგან ყველას ეშინოდა უზარმაზარი ძაღლის. სამხედროებიც ჩართეს. ტყე საგულდაგულოდ გადაჩხრიკეს, ნავები ჩაუშვეს ბინძურ, ყვითელ მდინარეში. გრძელი ჭიგოებით მტკაველ-მტკაველ გადასინჯეს ფსკერი, მაგრამ ამაოდ. როცა გაზაფხული დადგა, თბილი შხაპუნა წვიმებითა და წყალდიდობით, ქვისსამტეხლოების გამოქვაბულებშიც დაუწყეს ძებნა, მაღლა აწეული ჩირაღდნებით. საკანალიზაციო არხშიც ჩავიდნენ და საკათედრო ტაძრის იატაკიც გადაჩხრიკეს, მაგრამ გოგოს კვალს ვერსად მიაგნეს, ძაღლიც უკვალოდ გაქრა.

სამი დღის შემდეგ, გვიან ღამით დავბრუნდი ჩემს ოთახში, ქანცგაწყვეტილი და იმედგადაწურული. საწოლზე ტანგაუხდელად მივეგდე. უცებ ქუჩიდან ნაბიჯების ხმა შემომესმა. წამოვხტი, ფანჯარა გამოვაღე და ღამეში გადავეყუდე. ქუჩა ჩემს ქვემოთ შავ ბაფთასავით ბზინავდა, ჯერ კიდევ სველი წვიმისგან, რომელმაც შუაღამემდე გასტანა. ლამპიონების შუქიც ერთმანეთში მოლივლივე ოქროს ლაქებივით ირეკლებოდა მის ზედაპირზე, იქით, ხეების გასწვრივ, გოგო მიაბიჯებდა, თავის მუქ ლურჯ კაბაში და წითელ ფეხსაცმელებში; თმას ღამის შუქზე ლურჯი ელფერი დაჰკრავდა და მხრებზე თავისუფლად შემოხვეოდა. მის გვერდით მუქი ჩრდილი მოძუნძულებდა თვინიერად და უხმოდ, კრავივით, მოჰყვებოდა ძაღლი, რომელსაც ყვითელი, მრგვალი თვალები უელავდა.



http://www.samvel.net/text/lib/00013883.txt