დენიელ ქიზი
ყვავილები ელჯერნონისათვის
                                               
                                                საქმების ანგაიში  1

5 მარტთი, 1965

          ექ. სტრაუსი ამბობს მე უნდა ვქნა დავწერო ყოველა მოვლენა რაც ხთება ჩემზე აქედან დაწყებული. მე არვიცი რატომ მაგრამ ის ამბობს ეს მნიშნელუვანია და ასე ისინი დაინახავენ თუ გამომიყენებენ მე. მე იმედი მაქვს მე გამომიყენებენ ისინი. ქალბატონი ქაინიენი ამბობს შეძლება მათ გამხადონ მე ჭკვიანი. მე მინდა ვიყო ჭკვიანი. მე მქვია ჩარლი გორდონი. მე ვარ 37 წლის და 2 კვირის წინ იყო ჩემი დაბადების დღე. მე მეტი დღეისთვის არფერი მაქვს რომ დავწერო ამიტომ ამით დავხურავ.

                                              წინვლის ანგაიში  2
                                                    6 მარტთი

          დღეს გამოცდა მქონდა. ვფიქრობ მე ჩავჭერი. და ვფიქრობ ისინი მე აღარ გამომიყენებენ.  მოხთა ის რომ ზდილობიანი ახალგაზრდა კაცი იყო ოთახში და ქონდა რამდენიმე ცალი თეთრი ფურცელი მელნით დასრილი ყველა. მან თქვა ჩარლი რას ხედავ ამ ფურცელზე . მე ძალიან შემეშინა თუმცა ჯიბესი კუდღლის თათი მქონდა იმიტომ რომ როცა ბავში ვიყავი მე გამოცდებს ყოველთვის ვჭრიდი და მელნითაც ვისრებოდი.
          მე უთხარი მას რომ დავინახე მელნისლაქა. მან თქვა დიახ და მე გამიხარდა. მე ვიფიქრე ამით დამთავრდა მაგრამ როცა ავდექი წასასვლელლად მან გამაჩერა. მან თქვა დაჯექი ჩარლი ჯერ არ დავამთავრეთ. მერე მე არ მახსოს კარგად მაგრამ მას უნოდა მეთქვა რას ვხედავ მელანში. მე ვერაფელს ვხედავდი მელანში მაგრამ მან თქვა იქ იყო სურათი და სხვა ხალხიმ დაინახა ის სურთები. მე ვერ ვხედავდი ერთ სურათისაც. მე ზლიერ  ვეცადე დამენახა. მე მეჭირა ქახალდი ახლოს და მერე შორს. მერე ვთქვი ჩემი სათვლე რომ მქონდეს მე შვენიერად დავინახავდი. მე ჩვიულებრივ მხოლოდ ტვს და ფილმის ყურების ხანს ვიკეთებ სათვლეს მაგრამ მე ვთქვი ის კარადშია წინა ოთახში და მოვიტანე. მერე უთხარი მაჩვენე ისევლე ის ბარათი და დავნაძლევდეთ მე ახლა დავინახავ.
          მე ვცდიდი ძალიან მარა ისევლე ვერ ვნახე სურათი. იქ დავინახე მარტო მელანი.  მე უთხარი იქნება ახალი სათვლე მჭირდება. მან დაწერა ქახალდზე რაგაცა და მე შევშინდი გამოცდის ჩაჭრისთვის. მე უთხრი ეს იყო მშვენიერი ლაქა პატარა წეტილებით კვერცხეს გარშემო. მან ძალიან სევდიანი სახე მიიღო და მივხვდი ეს არ იყო სწორი. მე ვთქვი გთხოვ მაცალე ერთხელ კიდევ.  მე გამოვიცნობ რამდენიმე წუთში იმიტომ რომ მე არ ვარ ძაან სწრაფი ზოგჯელ. მე ძალიან ნელი მკითველი ვარ ქალბატონ ქაინიენის კლაშში ნელი ხალხისთვის მაგრამ მე ძალიან ვცდილობ.
            მან მომცა საშუალება სხვა ბარათით რომელზე 2 ლაქა იყო წითლად და ლურჯად.
          იგი ძაან ზდილობიანი იყო და ლაპარაკობდა ნელა როგოც ქალბატონი ქაინიენი ლაპარაკობს და ამისხნა ეს არის ნედლი-შოკის* გამოცდა.  მან თქვა ხლხი რაღაცეებს  ხედავენ მელანში. მე უთხარი მაჩვენე სადა. მან თქვა იფიქრე. მე უთხარი მას  მე ვიფიქრე მელნისლაქა მაგრამ ამის გარდა იქ არაფერია. მან თქვა რას გაგონებს ის შენ - წარმოადგინე რამე. მე დავხუჭე თვალები დიდხანს რომ წარმომედგინა. მე უთხარი წარმოვედგინე კალმიდან დაიქცა მელანი მთლიანად მაგიდის სუფრაზე. მერე დავდექი და გამოვედი.
      არ მგონი მე გავიარე ნედლი-შოკის გამოცდა.
             

                                            წინვლის ანგაიში  3

                                                    7 მართტი
        ექ. სტრაუსმა და ექ. ნემურმა თქვა არ აქვს მნიშვნელობა მელნისლაქას შესახებ. მე უთხარი მათ მე არ დამიღვრევია მელანი ფურცელზე და ამიტომ მე ვერაფელს დავინახავ მელანში.  მათ თქვეს რომ იქნებ ისენს მაინც გამომიყენონ მე. მე ვთქვი ქალბატონი ქაინიენი არასდროს მიკეთებდა მე ასეთ გამოცდებს მხოლოდ წერით  და კითხვით მცდიდა. მათ თქვეს ქალბატონმა ქაინიენმა უთხრა მე ვარ საუკეთესი მოსწაფე ღამის სკოლაში იმიტომ რომ ვცდილობ ძალიან მაგრა და სინამდვილეში მინდა სტავლა. მათ თქვეს როგო იყო შენ რომ მიხვედი ღამის სკოლასი მთლიანად თვითონ ჩარლი. როგორ მიაკვლიე იგი. მე ვთქვი მე ვკითხე ხალხის და ვინმემ მითხრა მე სად უნდა წავიდე რომ ვისტავლო კითხვა და წერა კარგად. მათ მითხრეს რად გინდა. მე უთხარი მათ იმიტომ რო მთელი ჩემი ცხოვრება მე მინდოდოდა ვიყო ჭკვიანი და არა შტერი. მაგრამ ჭკვიანად ყოფნა ძალიან ძნელია. მათ მითხრეს იცი ეს სავრადუდოდ დროითი იქნება. მე ვთქვი დიახ. ქალბანონმა ქაინიენმა მითხრა. მე არ ვდარდობ თუ  მეტკინება.
        მოგვიანებით მე კიდევ მქონდა სულელური გამოცდები დღეს. ზრდილობიანმა ქალბატონმა ვინც ჩამიტარა ის გამოცდები მითხრა  მათი სახელი და მე ვკითხე მას როგორ დავწერო სტორად ჩემს წინვლის ანგაიშში. თემატიკური აპერცეპციული გამოცდა. მე არვიცი პირველი 2 სიტყვა მაგრამ მე ვიცი რა არის გამოცდა. ან გადიხარ მას ან მიიღებ ცუდ ნიშანს. ეს გამოცდა ადვილი ჩნდა იმიტომ რომ მე ვხედავ სურათებს. მაგრამ ახლა ქალბატონმა არ დამავალა სურათების მოყოლა. ამისგან გამო მე დავიბენი. მე უთხარი კაცმა გუშინ თქვა მე უნდა უთხრა მას რას ვხედავ მელანში. ქალბატონმა თქვა არაა განსხვაობა. მან თქვა მოყევი რამე ამბავი ხალხიზე ვინც სურათშია.
        მე ვთქვი როგორ გეტყვი ამბავს ხალხიზე ვისაც არასდროს ვიცნობდი. მე უთხარი რატომ ვქნა ტყვილი. მე აღარასდროს ვიტყვი ტყვილს იმიტომ რომ ყოველთვის გამომიჭირეს.
        მან მითხრა მე რომ ეს გამოცდა და სხვა ასეთი ნედლი-შოკი არის პიროვნების გასაცნობად. მე ძალზე ვიცინე. მე ვთქვი როგორ შეიძლება გაიგო რამე მელნისლაქადან და ფოტუდან. იგი დამწუხრდა და მომაცილა მისი სურთები. არ ვდარდობ. ეს იყო სულელობა. მე ვფიქრობ ეს გამოცდაც ჩავჭერი.
        მოგვიანებით ვიღაც კაცმა თეთრი სამოსით, წმიყვანა სავატყოფოს სხუა ადგილზე და მომცა თამაში სათამაშოდ. ეს იყო  შეჯიბრება თეთრ თაგვთან. თაგვს ისინი ელჯენონს უძახოდნენ. ელჯერნონი ბევრ კედლებიან და მოსახვევიან კოლოფში იყო  და მათ მომცეს ფანქარი და ქახალდი ხაზებით და ბევრი უჯრედებით. ერთ მხარეს ეწერა სტარტი და მეორეს ფინიში. მათ თქვეს ესაა გაკვირვებული ** და ამ ელჯერნონმა და მე ერთნაირი გაკვირვებული უნდა ვქნათ. მე ვერ გავიგე როგორაა ეს ერთნაირი გაკვირვებული თუ მე ქახალდი მაქვს და ელჯერნონი კოლოფშია. მაგრამ არაფერი ვთქვი. დროც არ იყო რადგან შეჯიბრება დაიწყო.
          ერთ კაცს ქონდა საათი და ცდიობდა დაემალა რომ მე არ დამენახვა ის. მე ძაან ვცდილობდი არ შემეხედა და ეს მანერვულებდა.
          ყოველ შემთხვევაში ამ გამოცცდამ უფრო გამიცუდა ხასიათი ვიდრე დანარჩენებმა რადგან მათ ის ქნეს 10 ჯერ სულ სხვადაასხვა გაკვირვებული  და ელჯერნონმა ყოველთვის მოიგო. არ ვიცოდი თუ თაგვები ასე ჭკვიანი იყვენ. შეიძლება იმიტომ რომ ელჯერნონი თეთრი თაგვია. შიძლება თეთრი თაგვები უფრო ჭკვიანებია ვიდრე დანარჩენი თაგვები.
       
*  ავტორს ნაგულისხმევი აქვს რორშახის ფსიქოლოგიური ტესტი, ინგლისურად Rorschach, რაც გონებაშეზღუდულ ჩარლის მოეყურა როგორც raw-shock(როუ-შოქ) ანუ სიტყვასიტყვით ნედლი შოკი.
** ჩარლის აუხსნეს  რომ ესაა maze ანუ ლაბირინთი, მაგრამ მან ეს უფრო ნაცნობ სიტყვად - amazed-ად გაიგო, რაც ქართულად გაკვირვებულს ნიშნავს .




FLOWERS FOR ALGERNON    Daniel Keyes
       
       
                                      progris riport 1-martch 5, 1965
       
            Dr. Strauss says I shud rite down what I think and evrey thing
        that happins to me from now on, I dont know why but he says its
        importint so they will see if they will use me. I hope they use me.
        Miss Kinnian says maybe they can make me smart. I want to be
        smart. My name is Charlie Gordon. I am 37 years old. I have
        nuthing more to rite now so I will close for today.

                                        progris riport 2-martch 6
       
            I had a test today. I think I faled it. And I think maybe now they
        wont use me. What happind is a nice young man was in the room
        and he had some white cards and ink spillled all over them. He sed
        Charlie what do vo see on this card. I was very skared even tho I had
        my rabits foot in my pockit because when I was a kid I always faled
        tests in school and I spillled ink to.
            I told him I saw a inkblot. He said yes and it made me feel good.
        I thot that was all but when I got up to go he said Charlie we are not
        thrn yet. Then I dont remember so good but he wantid me to say
        what was in the ink. I dint see nuthing in the ink but he said there
        was picturs there other pepul saw some picturs. I couldnt see any
        picturs. I reely tryed. I held the card close up and then far away.
        Then I said if I had my glases I coud see better I usally only ware
        my glases in the movies or TV but I said they are in the closit in the
        hall. I got them. Then I said let me see that card agen I bet Ill find it
        now.
            I tryed hard but I only saw the ink. I told him maybe I need new
        glases. He rote something down on a paper and I got skared of faling
        the test. I told him it was a very nice inkblot with littel points all
        around the edges. He looked very sad so that wasnt it. I said please
        let me try agen. Ill get it in a few minits becaus Im not so fast
        sometimes. Im a slow reeder too in Miss Kinnians class for slow
        adtilts but I'm trying very hard.
            He gave me a chance with another card that had 2 kinds of ink
        spilled on it red and blue.
            He was very nice and talked slow like Miss Kinnian does and he
        explaned it to me that it was a raw shok. He said pepul see things in
        the ink. I said show me where. He said think. I told him I think a
        inkblot but that wasn't rite eather. He said what does it remind
        you-pretend something. I closed mv eves for a long time to
        pretend. I told him I pretend a fowutan pen with ink leeking all over
        a table cloth.
            I don't think I passed the raw shok test
       
       
                                        progris riport 3-martch 7
       
            Dr Strauss and Dr Nemur say it dont matter about the inkblots.
        They said that maybe they will still use me. I said Miss Kinnian
        never gave me tests like that one only spelling and reading. They
        said Miss Kinnian told that I was her bestist pupil in the adult nite
        school becaus I tryed the hardist and I reely wantid to lern. They
        said how come you went to the adult nite scool all by yourself
        Charlie. How did you find it. I said I asked pepul and sum body told
        me where I shud go to lern to read and spell good. They said why
        did you want to. I told them becaus all my life I wantid to be smart
        and not dumb. But its very hard to be smart. They said you know it
        will probly be tempirery. I said yes. Miss Kinnian told me. I dont
        care if it herts.
            Later I had more crazy tests today. The nice lady who gave it to
        me told me the name and I asked her how do you spell it so I can rite
        it my progris riport. THEMATIC APPERCEPTION TEST. I dont
        know the frist 2 words but I know what test means. You got to pass it
        or you get bad marks. This test lookd easy becaus I could see the
        picturs. Only this time she dint want me to tell her the picturs. That
        mixd me up. She said make up storys about the pepul in the picturs.
            I told her how can you tell storys about pepul you never met. I
        said why shud I make up lies. I never tell lies any more becaus I
        always get caut.
            She told me this test and the other one the raw-shok was for
        getting personality. I laffed so hard. I said how can you get that
        thing from inkblots and fotos. She got sore and put her picturs away.
        I don't care. It was sily. I gess I faled that test too.
            Later some men in white coats took me to a difernt part of the
        hospitil and gave me a game to play. It was like a race with a white
        mouse. They called the mouse Algernon. Algernon was in a box with
        a lot of twists and turns like all kinds of walls and they gave me a
        pencil and a paper with lines and lots of boxes. On one side it said
        START and on the other end it said FINISH. They said it was
        amazed and that Algernon and me had the same amazed to do. I dint
        see how we could have the same amazed if Algernon had a box and I
        had a paper but I dint say' nothing. Anyway there wasnt time
        because the race started.
            One of the men had a watch he was trying to hide so I wouldnt
        see it so I tryed not to look and that made me nervus.
            Anyway that test made me feel worser than all the others
        because they' did it over 10 times with different amazeds and
        Algernon won every time. I dint know that mice were so smart,
        Maybe thats because Algernon is a white mouse. Maybe white mice
        are smarter than other mice.