ვახ, მაგარია!
55555555555555555

ლამაზი  და  კარგი  ენით  არის  დაწერილი.
მე,  ძალიან  მომეწონა.  555

მთამ გაიღვიძა ბარშია.... :)
მომწონს მე ეს მიბრუნება მთისკენ, მისი კილოსა და ტრადიციებისკენ...
მოყვარულის მოსაზრებებმა დამაინტერესა, მით უმეტეს, მე ასეთი რამე წაწლობის შესახებ პირველად გავიგე, არადა გაგებითაც და წაკითხვითაც ბევრი მსმენია ამ ტრადიციაზე, რადგან ძალიან მიყვარს იგი. მიუხედავად იმისა, რომ ერთი შეხედვით წაწლობა ზოგისთვის უზნეობა და ზოგისთვის ისტორიული "მანკია," პირველ რიგში, ვფიქრობ ჯერ კარგად უნდა შევისწავლოთ მისი ფენომენი და მერე გავკილოთ ასე თამამად, :) ქალ-ვაჟის ერთად დაწოლას ნამდვილად ვერ მივესალმები, მაგრამ ის, რომ ამ დროს ყოველგვარი საზღვარი დაცული იყო და წაწლობა მთაში ერთ-ერთ ყველაზე პატივსაცემ ტრადიციად მიიჩნეოდა, პირადად ჩემში დიდ შთაბეჭდილებას ტოვებს. ამიტომ არ მესმის, რატომ უნდა გავაკრიტიკოთ ან ეს ტრადიცია, ან ის მწერალი რომელიც მასზე წერს, როგორ წერს, ეგ უკვე სხვა საკითხია... :) ;)

რა ლამაზია..... ძალიან, ძალიან მომწონს აქ!!! კესანები დავტოვე უამრავი..............

ეს კომენტარი დავტოვე  ირაკლი ყაჩილავასთან . აქაც იყოს.

  წაიკითხეთ არხოტიონი ხევსური მანდილოსნის ნათელა ბალიაურის ჩანაწერები  ,,სწორფერობა ხევსურეთში``. რედაქტორი ზ. კიკნაძე. რეცენზენტები  თ . გამყრელიძე და  ა. ჭინჭარაული. 
  აქ წერია , რომ სწორფერობა ხევსურეთში დარჩენილია ლეკების შემოსევის შემდეგ, ლეკებს  ახალგაზრდა ქალ -ვაჟი  ტყვედ მიყავდათ., თავდასხმელები  იყვნენ კიდევ  მეზობლად მცხოვრები ღლირვები. ეს ხდებოდა მინიმუმ წელიწადში ორჯერ. ამიტომ  ხევსურები  ციხე- სიმაგრეებში ხიზნავდნენ ცოლ -შვილს და ყველანი ერთად ცხოვრობდნენ.  მათ გასართობი არაფერი ქონდათ  და ქალ- ვაჟი ერთმანეთს თავის ნებით ხვდებოდა. .
  სწორფერობის მეორე სახე ასეთი იყო. ვაჟი მუდმივი შიშიანობის გამო, მზად უნდა ყოფილიყო მტერთან საბრძოლველად. იარაღით წვებოდნენ ლოგინში, რათა ღრმად არ ჩასძინებოდათ. მათთან მიდიოდნენ ქალები გასართობდ. ეს წესები გადავიდა თანდათან სხვადასხვა ხასიათის სწორფერობაში.
  გირჩევთ წაიკითხოთ ეს ჩანაწერები. ეს არც თუ ისე უწყინარი ტრადიციაა. უამრავი შემთხვევები იყო თვითმკვლელობის , ოჯახის დანგრევის, რადგან გათხოვების, ან ცოლის მოყვანის  მერე მაინც წაწალთან გარბოდნენ,  მე პირადად  ფრიად გაკვირვებული დავრჩი , როცა წავიკითხე რომ დანიშნულის მაზლთან, ან ბიძაშვილთან , ან რომელიმე ნათესავთან დააწვენდნენ ქალს და მერე ქალს ის უფრო მოეწონებოდა და საქმრო აღარ უნდოდა  და  რა ვიცი კიდევ ბევრი , ჩემის აზრით სიმახინჯეები აღმოვაჩინე ამ ნაწარმოებში.  და საერთოდ ეს  ჩვეულება წარმოიშვა ისტორიულად არანორმალური ცხოვრების პირობებში. 
მოყვარული. 2010-07-

მარიკონა აზრზე არ არის, რა სამყაროშია!
ამიტომ აჯობებს, აქედან ბოდიშითა და უკუსვლით გავიდეს!
ანდაზაა: არა შეჯდა მწყერი ხესა, არა იყო გვარი მისიო!

არც-რას შენს გამო ვინაღვლი,
რაც გინდა ის თქვი, სოფელო!..:) მასე სჯობს :)

ისე, წაწლობასა და სწორფრობას თუ მსოფლიოში არ მოეძებნებოდა ანალოგი, ე.ი. არც თუ ძალიან მიმზიდველი და სახარბიელო ადათი ჰქონიათ ფშავ-ხევსურებს?
"დღეს ერთი უნდა ხვალე - სხვაო"... აბა ისე როგორ უნდა ჰყოლოდა მრავალი წაწალი?  :-?

და ვითომ არის ეს სიყვარულის თავისუფლება? ეს იმას ჰგავს, ძაფით და ჯაჭვით ერთდროულად რომ აბამენ, მერე ძაფს მოუშვებენ და ჯაჭვს დაჭიმავენ...  :)
გვერდით დაუწვე, ეფერო, გეალერსოს და... მერე შუა გზაზე მიატოვ-მიგატოვოს, - ესაა კარგი ტრადიცია? ვერ დაგეთანხმებით და მომკალით თუ გინდათ! :(  ყოველ შემთხვევაში - არანაირად არ მივესალმები...

იქნებ ეს იქიდან მოდიოდა, რომ იმ მაღალ მთებში სოფლები დიდი მანძილით იყო დაცილებული და სხვა გვარისა თუ უცხო თემის ქალი შედარებით ძნელი საპოვნელი იყო? ეს მხოლოდ ჩემი ვარაუდი გამოვთქვი, შეიძლება ეს ვერსია სულაც არაა ჭერშმარიტება?!..

ერთი ანეგდოტი გამახსენდა სვანებზე:
სვანს სტუმრად მიყავს ბარელი მამაკაცი. დაიღალა ეს კაცი მთებში სიარულით. უცებ მაღალი კოშკი დაინახეს და იქ, ზედა სართულზე  ახალგაზრდა ქალიც.
- ეს ჩემი ქალიშვილიაო, - სვანმა უთხრა...
- ამ სოფელში სულ ნათესავები ცხოვრობთ და ბარიდან მაგ ქალის გამო ამ სიმაღლეზე არავინ ამოვიდოდა... ქალიშვილი იქნება, მა რა იქნებაო?...

ეს ისე, იუმორისტულ გადახვევად მიიღეთ...

და ლექსს რაც შეეხება, ახლა მიშას რომ სიტყვის მარაგი აქვს და მისი ლექსები წყალივით მორაკრაკებს, რად უნდა ამას ბევრი ფიცი-მტკიცი? 
5

ხომ ვთქვი ილტოსპირელი წამსვლელი  არ არის მეთქი...

ლექსი მშვენიერია მაგრამ რასაც ამბობ იმას უნდა აკეთეებდე....  :)

სწორფერობა  ტრადიციაა, წაწლობა – უზნეობა 
გიორგი არაბიძე
  გიორგი, სასურველია ავტორი გაერკვეს, რა არის სწორფერობა და რა არის წაწლობა.ყალიჩავას წერილს დაკვირვებით უნდა გაეცნოს.

ჩემი თავმდაბალი მოწონება თქვენ.;)

სწორფერობა  ტრადიციაა, წაწლობა – უზნეობა 

მაპატიეთ :)

მითუმეტეს, რომ ეს შესანიშნავი ტრადიცია თითქმის უკვე დაკარგვის პირასაა მისული და მას უცილობელი და დროული მიხედვა-აღორძინება ესაჭიროება!...
ილტოსპირელი....

იმედია ხუმრობთ. თუ არა და , როცა მოიცლით იქნებ ამიხსნატ რატომაა შესანიშნავი ტრადიცია, და რანაირად  წარმოგიდგენიათ მისი აღორძინება და მიხედვა. ძალიან სასაცილოა.

არც-რას შენს გამო ვინაღვლი,
რაც გინდა ის თქვი, სოფელო!..

5

მოგესალმებით და გისურვებთ ყოველივე კარგს.

ლექსს 5!

5.

მე პირადათ ვერ ვერკვევი .....მადლობა ია_იას.....მე მხოლოდ " ხევსურულ ბალადაში" მინახავს, ქალი რომ მიდის კაცთან......
ალბად ყველაფერს აქვს დადებითი და უარყოფითი მხარე.....მაგრამ ჩემთვის ძალიან მიუღებელია ეს ყველაფერი....ან ვინ დაამტკიცებდა რა დოზით რა
ხდებოდა...ხომ არ მოაკვლევინებდა ქალი ყველა კაცს...თან საინტერესო არის ის დანიშნული არ ეჭვიანობდა და რა ვიცი.....და ბევრი კითხვის ნიშანი....
იქნებ არ მესმის...აკვანში დანიშვნა საერთოდ....ერთიც კაცი 120 გაიზრდებოდა, და ქალი 198 რას შვებოდნენ ....ქალს აყავდა ხელში კაცი თუ კაცს ქალი....:))  ნუ მიწყენთ ბატონო მიშა და არ მომწონს, ადათებში და ტრადიციებში რაღაცეები....კიდევ კარგი რომ მე არ ვცხოვრობდი მაგ დროში.....

აი, რაც შეეხება თვით ლექსებს, ბუნებას, მთის კაცის ვაჟკაცობას....ეს კი მომწონს მართლაც ძალიან...

აი თქვენ ლექსაც სულ სხვა ჟღერადობა და სილამაზე აქვს..... თქვენი დაბრუნებით მთის სურნელი შემოიტანეთ საიტზე :)

წარმატებას გისურვებთ!!!

მე ყოველთვის დიდ სიამოვნებას მანიჭებს თქვენი ლექსების კითხვა ბატონო მიშა და ბევრ ახალსაც ვსწავლობ. მოგიკითხეთ  :)

ეს თემა ვხედავ ძალიან აქტუალური გახდა ამ ბოლო დროს!  ერთხელ უკვე გამოვთქვი ჩემი აზრი ამ თემასთან დაკავშირებით ირაკლი ყალიჩავას პუბლიკაციაში და ახლაც გავიმეორებ, რომ წაწალ-სწორფრობა ნამდვილად  განსხვავდება ერთმანეთისგან. სულაც არ არის ერთი და იგივე ფენომენი.
ყოველშემთხვევაში, მე, კოლხის ქალმა ასე აღვიქვი ეს -  უამრავი, ამ თემაზე არსებული მასალის გაცნობის შემდეგ. რამდენად ზუსტად გავიგე,  არ ვიცი, მაგრამ ასე კი ვფიქრობ...

ასე რომ, ამ ლექსშიც, ჩემის აზრით,  რომ არა წაწალ-სწორფრობის ერთმანეთთან გაიგივება, სხვა მხრივ ლექსი მართლაც უნიკალურია და ძალიან მომინდა შენი ამ თემაზე შექმნილი სხვა ლექსების გაცნობაც, ილტოსპირელო!
   

1666 წელი...

"რა დროს რომანსეროა".

მე რასაც ვწერ არ ვერ იგებთ ან არ გინდათ გაიგოთ....

მე მხოლოდ იმას ვამბობ რომ არ მომწონს როდესაც ერთმანეთში ერევათ,  წაწლობა და სწორფრობა... დღეს, თქვენ ამბობთ წაწლობა და სწორფრობა თითქმის ერთი და იგივეა, უბრალოდ ხევსურეთში - სწორფრობას ეძახიან და ფშავში წაწლობასო...

მაგრამ მაშინ, სწორფრობა-წაწლობის დროს ვაჟა წერდა:

"წაწლობას ხევსურეთში ნიადაგი არ აქვს, მაშინ როცა მათი მეზობელი ფშავლები წაწლობის თაყვანისმცემელნი ყოფილან უწინ და ეხლაც არიან..."

( ისევ მოვიტანე ვაჟას ფრაზა და ამით ვამთავრებ)

ლექსს რაც შეეხება 5 ქულა მიშა ბატონს და მოკითხვა.

მითუმეტეს, რომ ეს შესანიშნავი ტრადიცია თითქმის უკვე დაკარგვის პირასაა მისული და მას უცილობელი და დროული მიხედვა-აღორძინება ესაჭიროება!...
ილტოსპირელი.... 2010-06-24 14:24:08

ვარ 193 სმ. მწვანეთვალება ახალგაზრდა, გავიცნობ გოგოს საწაწლოდ.

მართლა ხალხური პოეზიის შტოა ეს მშვენიერი  ლექსი, მიშა,  გული გამიხალისე ამ მეოთხედად თუ მერვედად ფშავლის ქალსა:) 555

რა კარგია... ხალხურივით...:) 555555

მე ყოველთვის გკითხულობ იცი პოეზია გესმის გრძნობ სუნთქავს შენი ლექსები ...

იცოცხლე ...

მიშა, ძალიან კარგი ლექსია!!!
მაგარიხა ძამია, მაგარი!!!
თან რა თემას შეეხე?!
ჯიგარი ხარ!!!
გაიხარე შენა!!!

ვაიდა,ბატონო მიშა,მაგ თქვენმა წაწალმა მეორე დილით კოკა გატეხოს სადღა მიდიხართ???... :)):)) მოკითხვები ჩემგან..ლექსი მომეწონა... :)

გაიხარეთ! მომეწონა ლექსიც და კომენტარებიც! მომენატრა ხევსურეთი! :-(

მოკითხვები ბატონო მიშა!


5

წაწლობაა შესანიშნავი ტრადიცია? უნდა შერცხვეს ყველა ამის მთქმელს, ერთერთ ყველაზე საზიზღარ რამედ მიმაჩნია რაც კი საქართველოში არსებულა

ლამაზი ლამაზი ლამაზი ლამაზი ლამაზი ლამაზი ლამაზი ლამაზი ლამაზი ლამაზი ლამაზი ლამაზი ლამაზი ლამაზი ლამაზი

ლამაზი ლამაზი ლამაზი ლამაზი ლამაზი ლამაზი ლამაზი ლამაზი ლამაზი ლამაზი ლამაზი ლამაზი ლამაზი ლამაზი ლამაზი

მოხდეს, რაც მოსახდენია, -
სიკვდილი, უარმყოფელო! -
არც-რას შენს გამო ვინაღვლი,
რაც გინდა ის თქვი, სოფელო!..

მშვენიერი ლექსია, მიშა... ასე არ სჯობია? უშენოდ მოწყენილი იყო საიტი.

მაგაააარ,მოგიკითხე:)


+2

კარგი ლექსია და მთელი ისტორიაა ადათ - წესების, საინტერესო :)

:) :)

რა მაგარიაააა. ჟრუანტელს რომ მოგგვრის ეგაა რააა :))  მიხარიხაააარ, მომენატრეეეე

მოხდეს რაც მოსახდენია , :) მაგის დედაც ჯეკ:D:D:D
+2

ძალიან კარგია, ბატონო მიშა, მიხარია, რომ დაბრუნდით :)

სისხლისამმღვრევი ლექსი...
5555

რა კარგია :)

კარგიაა
555

+2  კარგია ბატონო მიშა:)

5 და დიდი მოწონება თავის პატივისცემიანად :)

წაწალიი... კაი ლექსიაა. ლამაზი ხაზებით ;)

        თუ ილტოსპირელი არ მიწყენს :)  ეს თემა ჩემთვისაც მეტად საინტერესოა და  დავდებ სხვადასხვა მეცნიერების: პროფ. ზურა კინკნაძის, პროფ . ლელა გაბურის და გრ. რობაქიძის მოსაზრებებს ამ თემასთან დაკავშირებით. ვგონებ საიტის წევრებიც ინტერესით გაეცნობიან :)

        პროფესორმა ზურაბ კიკნაძემ სწორფრობა – რუსთველურ მიჯნურობას, ხოლო სწორფრული წყვილი ადამსა და ევას შეადარა.
        სწორფრობა ძველი ხევსურული ტრადიციის უნიკალური ფენომენია. ის გულისხმობს ქალ–ვაჟს შორის სასიყვარულო ურთიერთობის გარკვეულ ფორმას, როდესაც წყვილი ფიზიკური სიახლოვის საზღვრებს საკუთარი ნებით კი არ ირჩევს, არამედ ოფიციალურად დადგენილ წესებს ემორჩილება. მათ უფლება აქვთ, ღამე სარეცელზე ერთმანეთთან ალერსში გაატარონ, მხოლოდ – სქესობრივი კავშირის გარეშე. ტრადიციის მიხედვით, სწორფრულ წყვილს ერთმანეთთან დაქორწინება ეკრძალებოდა. გამოარჩევდნენ სწორფრობის სხვადასხვა სახესაც.
ამ ტრადიციას მსოფლიოში ანალოგი არ მოეპოვება.

          მედიცინის ისტორიკოსმა, დოქტორმა ლელა გაბურმა ამ ფენომენის სამედიცინო კუთხით კვლევას მოჰკიდა ხელი და საინტერესო დასკვნები გააკეთა. თავის ნაშრომს "რა არის სწორფრობა" იგი მალე წარუდგენს საზოგადოებას. გთავაზობთ ამონარიდებს ლელას ინტერვიუდან.:       
      ხევსურ სწორფერთა შორის არსებობდა ისეთი წმინდა და ძლიერი სიყვარული, რომლის ჩაქრობა სიკვდილის მეტს არაფერს შეეძლო. ექიმი გ. თედორაძე, რომელმაც ფშავ–ხევსურეთში ხუთი წელი გაატარა, აღნიშნავს: "სიყვარულით ანთებული ხევსური ვაჟი ტარიელს ემსგავსება, ახლოს არავის იკარებს, სჭრის, კლავს და შემდეგ შეიძლება ველადაც გავარდეს". ასეთი მძაფრი განცდების მიზეზი ის უამრავი დაბრკოლება იყო, რაც ქალ–ვაჟის სიყვარულის განხორციელებას წინ ეღობებოდა... როგორც ჩანს, ტანჯვა და სირთულეები სიყვარულს კიდევ უფრო აძლიერებდა და მას "რუსთველურ ხარისხს" ანიჭებდა.
        ფშაური წაწლობა დამოუკიდებლად არ აღმოცენებულა. ის ხევსურული სწორფრობის სახეშეცვლილი ვარიანტია. მათ შორის უმთავრესი სხვაობა ის არის, რომ ფშავლები ხევსურებთან შედარებით წესების დაცვის საკითხში გაცილებით ლოიალურები არიან. ხევსურთა რწმენით, სწორფრობის წესები ღმერთის დადგენილია და მისგან მცირეოდენი გადახვევაც კი ღვთის მცნების დარღვევის ტოლფასია. რაც შეეხება უშუალოდ წესებს, ხევსურული სწორფრობის კოდექსით, დასაწოლად ქალი მიდიოდა ვაჟთან. პირიქით რომ მომხდარიყო, ანუ ვაჟი ქალთან რომ მისულიყო – ასეთი საქციელი დიდად სათაკილო იქნებოდა. ეს, პირველ რიგში, ვაჟს დაამცირებდა. ამ პატარა ნიუანსში კარგად ჩანს ხევსურთა პატრიარქალური ბუნება და მამაკაცის უპირატესი როლი საზოგადოებრივ ცხოვრებაში.
ფშაურ წაწლობაში კი კაცი მიდიოდა ქალთან. ამასთან, მნიშვნელობა არ ჰქონდა, ქალი ვაჟის მკლავზე დაწვებოდა თუ არა. ფარაგის გახსნა გაცილებით ხშირი მოვლენა იყო და ხანჯალსაც უფრო "ლირიკული" ფუნქცია ჰქონდა.
        ხევსურული სწორფრობის წესებში ქალ–ვაჟს შორის მოთავსებული ხანჯალი შემთხვევითი და ფორმალური მნიშვნელობის საგანი არ ყოფილა. ხევსურს, ბუნებრივია, ხანჯლის არ ეშინია. იარაღი მისთვის ყველაზე საყვარელი საგანია და მას ისედაც "იარაღთან ერთად სძინავს". მას რომ მოენდომებინა, სულაც არ გაუჭირდებოდა ხანჯლის გვერდზე გადადება და ქალთან ურთიერთობის საკუთარი სურვილისამებრ წარმართვა, მაგრამ აქ საქმე სხვაგვარადაა. სწორფერთა შორის მოთავსებული ხანჯალი – ეს არის მატერიალური ხატი სიკვდილისა, რომელსაც შეიძლება ხევსურული "მემენტო მორე" ვუწოდოთ. იგი, ამ საზღვრის გადალახვის შემთხვევაში, მოსალოდნელი გარდაუვალი სიკვდილის მუდმივი შეხსენებაა, რათა მასთან შეხებით სწორფერმა წყვილმა სიფხიზლე და სირთხილე არ დაკარგოს და დაშვებულ ზღვარს არ გადააჭარბოს. ან დასაშვებ ზღვრამდე თავშეკავებული სიყვარული, ან სიკვდილი! – ასეთი იყო შეყვარებული წყვილის არჩევანი სწორფრულ სარეცელზე. მესამე გზა არ არსებობდა. ამ გაგებით, თვით სწორფრობას შეიძლება ეწოდოს "მესამე გზა", ანუ იდუმალი კომპრომისი (ზავი) სიკვდილს, სიცოცხლესა და სიყვარულს შორის.
        დროთა განმავლობაში ასეთმა მკაცრმა ადათმა გამოიწვია შეყვარებულ ქალ–ვაჟთა მხრიდან პროტესტის ზრდა – მასობრივი მკვლელობები და თვითმკვლელობები, რამაც ხევსურეთის ისტორიის რაღაც ეტაპზე, როგორც ჩანს, განსაკუთრებით მწვავე ხასიათი მიიღო. დამეთანხმებით, ძალიან ძნელია ასეთ პირობებში ცხოვრება, როცა ადამიანს წართმეული აქვს ამქვეყნად ყველაზე სანუკვარი უფლება – სიყვარულის თავისუფლება და ყველაზე ძვირფასი რამის საზოგადოებისთვის მსხვერპლად შეწირვა უხდება. სწორედ ამ ფონზე აღმოცენდა სწორფრობა, როგორც კომპრომისული ვარიანტი სიკვდილს, სიყვარულსა და სიცოცხლეს შორის. თავდავიწყებით და უიმედოდ გამიჯნურებულ წყვილებს გარკვეულ ზღვრამდე ალერსისა და "მომაკვდინებელი სურვილის" ნაწილობრივ მოკვლის საშუალება მიეცათ. ხევსურებმა სწორფრობა შემოიღეს უიმედოდ შეყვარებულ წყვილთა (რომელთაც ჯვრისწერის უფლებას რჯული არ აძლევდა) ტანჯვის შესამსუბუქებლად.
              თუ აკრძალვის მიუხედავად, სწორფრული წყვილი ოჯახს მაინც შექმნიდა, ასეთი საქციელი ნიშნავდა ურჩობას საზოგადოებასთან, ხატ–ღმერთთან და თუ ამის ჩამდენი ქალ–ვაჟი ფიზიკური სიკვდილისგან თავის დაღწევას მოახერხებდნენ, წინ ედოთ არანაკლებ მტანჯველი, ტრაგიზმით აღსავსე, მოკვეთილ ადამიანთა ცხოვრების გზა. მათ მოუწევდათ მამაპაპისეული საცხოვრებლის დატოვება და სადმე გახიზვნა. თავისუფალი ქალი ხევსურეთში არ არსებობდა, ყველას აუცილებლად ჰყავდა აკვანში დანიშნული საქმრო. საცოლის წართმევა კი მთაში ძალიან სამარცხვინოდ ითვლებოდა, საქმე აუცილებლად სისხლისღვრამდე მიდიოდა. შეუღლებული სწორფრული წყვილი კარგავდა ნათესავებს, ახლობლებს, თემს, იმ გარემოს, სადაც გაიზარდა, ქონებას და მატერიალურ მემკვიდრეობას – ერთი სიტყვით, ყველაფერს, გარდა სიყვარულისა. სხვა მხრივ, ისინი სიცოცხლის ბოლომდე ურთიერთმოსიყვარულე ცოლ–ქმრად რჩებოდნენ.
        ასე რომ, პირადი გრძნობებით ცხოვრების ფუფუნება ხევსურ ქალ–ვაჟს არასოდეს ჰქონია. ისინი ფაქტობრივად მუდმივი "თვითშეწირვის რეჟიმში" ცხოვრობდნენ.
          როგორც წესი, ქალსაც და ვაჟსაც ერთი რჩეული ჰყავდა, დაწოლა კი ბევრთან შეიძლებოდა. რაც მეტთან დაწვებოდნენ, საზოგადოება მათ ავ–კარგს მით უფრო კარგად შეაფასებდა. თუ ახალგაზრდა კარგი ხასიათის და პატიოსანი ბუნების იყო, მას სახელი გაუვარდებოდა და "დღიანს" უწოდებდნენ. კარგი სახელი კი ხევსურეთში ადამიანის საზოგადოებრივი და პირადი წარმატებისათვის ერთ–ერთი უმთავრესი პირობა იყო.
            გრ. რობაქიძე სწორფერს განმარტავს, როგორც "სიყვარულში სადარ–მხვედრს", რაც ყველა თვალსაზრისით შესაფერის წყვილს გულისხმობდა – ასაკით, ინტელექტით, ჯიშ–ჯილაგით და ა. შ. ეს რაც შეეხება ნამდვილ სწორფრობას, მაგრამ, როგორც ცნობილია, ხევსურეთში არსებობდა სხვა სახის ანუ "უბრალო წოლა–დგომაც". ამ შემთხვევაში ასაკს არავითარი მნიშვნელობა ჰქონდა. სტუმართან ქალის დაწვენა მხოლოდ და მხოლოდ მისდამი პატივისცემის გამოხატულება იყო და ამ დროს კაცი შეიძლება ასაკოვანიც ყოფილიყო. შეიძლება ნათესავი ქალ–ვაჟიც დაწოლილიყვნენ, როგორც და–ძმა, და ისინი სხვადასხვა თემაზე საუბრით ათენებდნენ ღამეს. სწორფრობის ეს ფორმა კომუნიკაციის საუკეთესო საშუალება იყო.
გრიგოლ რობაქიძის მთავარი გმირი  სწორფრობის თემისადმი მიძღვნილ ნოველაში "ენგადი"ამბობს:  "ერთია, ცოლი გყავდეს და სხვაა, სწორფერი გყავდეს". ასეთი გაორება ხევსურთა ულმობელი ბედისწერა იყო.

დღეს ხევსურები ასეთი მკაცრი კანონებით აღარ ცხოვრობენ. მათი არჩევანი თავისუფალია.


ლექსს კი ჩემი დიდი მოწონება :) 5!

გიო!

შევეცდები უფრო გასაგებად დავწერო:

წაწლობა იყო ფშავში, სწორფრობა - ხევსურეთში!

მათ შორის, არსობრივად, დიდი განსხვავება არ არის!

ეს ინსტიტუტი თავის დროზე ორივე მხარეში წმინდა და შეურყვნელი იყო!

მოგვიანებით კი ცალკეულ არასასიამოვნო შემთხვევებს (დაფეხმძიმება და ა.შ.) ორივე კუთხეში ქონდა ადგილი!

თეზა: "წაწლობა იყო გაფუჭებული სწორფრობა" კი პრინციპულად მიუღებელია რიგი მიზეზებისა გამო... ამ მიზეზებზე დაწვრილებით ვერ ვისაუბრებ აქ!..

სამწუხაროდ, ახლა უნდა გავიდე, არადა, საინტერესო იქნებოდა ამ თემაზე მსჯელობა!

წარმატებები!

5.

ბატონო მიშა!

მე ვაჟას ფრაზა ჩემი ნათქვამი რომ გამემართლებინა ამიტომ არ მომიტანია... ( უბრალოდ სამი წერტკლის მერე enter დამვიწყებია)  აი რატომ მოვიტანე:

თქვენ დაწერეთ რომ:
"წაწლობა ქვია ფშაურად, სწორფრობა - ხევსურულად. არსებითად, მათ შორის დიდი განსხვავება არ არის!"

ვაჟა კი წერს: "წაწლობას ხევსურეთში ნიადაგი არ აქვს, მაშინ როცა მათი მეზობელი ფშავლები წაწლობის თაყვანისმცემელნი ყოფილან უწინ და ეხლაც არიან..."


"წაწლობა იყო გაფუჭებული სწორფრობა" ეს ჩემი აზრია და ისიც ვიცი რომ "ასე ვიწრო სამზერიდან" შეხედვა რომ არ შეიძლება.

უბრალოდ ეს ორი რამ ერთმანეთსი რომ ერევათ ეს არ მომწონს... და ამიტომაც მოვიტანე ვაჟას ფრაზა რომ ეს ორი რამ ერთმანეთისგან განსხავევდება.

მხოლოდ შენ ერთს:

წაწლებით განებივრებული არასოდეს ვყოფილვარ!
მითუმეტეს, რომ ეს შესანიშნავი ტრადიცია თითქმის უკვე დაკარგვის პირასაა მისული და მას უცილობელი და დროული მიხედვა-აღორძინება ესაჭიროება!... :)

მეც მაქვს ჩემი აზრი და მე ვფიქრობ რომ შესანიშნავი ლექსია

ხო, შენს კარგ, კოლორიტულ ლექსს ვგულისხმობ, გიო, ოღონდ კომენტარები მოყვა მას არაკომპეტენტური და ეს მინდოდა მეთქვა!

რაც შეეხება წაწლობა-სწორფრობის კუთხობრივ საფუძვლება  სიწმინდე-შემღვრეულობას, მე საკითხს ასე არ დავაყენებდი!
ასე ვიწრო სამზერიდან შეხედვა რომ "წაწლობა იყო გაფუჭებული სწორფრობა" ჩემთვის მიუღებელია!..

და არც ვაჟა ამბობს ამას თუნდაც ამ ბწკარში, რომელიც დაგიციტირებია აქ!

წაწლობა-ფშაველთა შორის გავრცელებული სექსუალური ხასიათის ჩვეულებაა. წაწლობას ნადობ-ნაძმობასაც უწოდებდნენ ხოლმე. წაწლობა იწყება ფშაველი ქალ-ვაჟის სქესობრივი სიმწიფის პერიოდიდან (თოთხმეტი წლიდან). რაც უფრო მეტი წაწალი ჰყავდა ყმაწვილ ქალსა თუ ვაჟს, მით უფრო პატივცემული იყო იგი. თუ ქალიშვილს ან ვაჟიშვილს არ ყავდა წაწლები, მაშინ ის ფშავში „უხეიროდ“ ითვლებოდა. მიღებული იყო, რომ ახალგაზრდა ისე უნდა მოქცეულიყო, რომ მიეზიდა წაწლები. წაწლობა ნიშნავს ნათესავ და უცხო ქალ-ვაჟს შორის სქესობრივი ურთიერთობების წეს-ჩვეულებას ფშავში. ეს ჩვეულება დაცულია ხატის სჯულითა და წესებით.წაწლობა დაშვებულია როგორც ნათესავთა, ასევე - უცხო პირთა შორის. მიუხედავად ამისა, ფშავში ნათესავთა შორის წაწლობას ერიდებიან. საქმეს ისაა, რომ წაწლობის წეს-ჩვეულების მიხედვით, სქესობრივი ურთიერთობები ქალ-ვაჟს შორის შეზღუდულია ხვევნა-კოცნით და წელს ზევით ალერსით. წაწლის ორსულობა დიდ სირცხვილად ითვლებოდა. წაწლების მხრიდან წესის დარღვევა მათი თემიდან განდევნით ისჯებოდა. ეს წესი განსაკუთრებით მკაცრად მოქმედებდა ნათესავ წაწალთა შორის, რომლებიც სისხლის აღრევის გამო არა თუ თემიდან განდევნით, არამედ სიკვდილითაც შეეძლოთ დაესაჯათ. ამდენად, როგორც ვხედავთ, ნათესავთა შორის დასაშვებია წაწლობა, მაგრამ ქორწინება მიუღებელია. ერთი თემის წაწლებს ხატისგან აკრძალური ჰქონდათ შეუღლება, შესაძლებელი იყო სხვადასხვა თემის წაწლების შეუღლება. წაწლობა, ცხადია, ურთიერთმოწონებაზე და ლტოლვაზე იყო დაფუძნებული. ქალიშვილი და ვაჟიშვილი ურთიერთმოწონების შემთხვევაში ერთმანეთს ნადობ-ნაძმობას უცხადებდნენ და ამის შემდეგ მიმართავდნენ წაწლობის წესის შესრულებას ანუ ერთად წოლას. ფშავში მიღებულია, რომ დანიშნულ ადგილას ქალიშვილთან ვაჟი მივიდეს. ეს ადგილი თავდაპირველად სახლიდან მოშორებით მდებარეობს (ტყეში ნაბდის ქვეშ, საბძელში, ბოსელში და ა.შ.). გარკვეული სიახლოვის დამყარების შემდეგ ვაჟი მიდის ქალიშვილის სახლში ისე, რომ მისმა მშობლებმა არ გაიგონ. თუ მშობლები მაინც შეამჩნევენ თავიანთი ქალიშვილის წაწალის სტუმრობას, წესისამებრ ისე მოიქცევიან, რომ ვითომ არაფერი გაუგიათ. წაწლობა, ჩვეულებრივ, ღამე მიმდინარეობს და მამლის ყივილამდე გრძელდება.

საინტერესოა ჩვენს ფშაველს რამდენი წაწალი ყავდაა ... რამდენად პატივცემულია?...;)

ბატონო მიშა, თქვენ ალბათ ჩემს ლექსს გულისხმობთ,  http://urakparaki.com/?m=4&ID=11790  რომელიც დიდი ხანია ამ საიტზე დევს..,. ჰო, შეიძლება ერთნაირ თეამზეა ეს და ჩემი ლექსი, შეგიძლიათ ეხლა ნახოთ... 

და კიდევ: წაწლობა იყო გაფუჭებული სწორფრობა... და ვაჟა წერს " წაწლობას ხევსურეთში ნიადაგი არ აქვს, მაშინ როცა მათი მეზობელი ფშავლები წაწლობის თაყვანისმცემელნი ყოფილან უწინ და ეხლაც არიანო..."

ვაჟაზე კარგი დაა სანდო წყარო არ მომმეპოვება



ხევსურეთში იყო სწორფრობა რომელიც წმინდა იყო, და რომელიც სალოცავისაგანც იყო მიღებული და დაშვებული.. ხოლო წაწლობა იყო "გაფუჭებული სწორფრობა" მიხვდებით ალბათ რასაც ვგულისხმობ

მოხარული ვიქნები თუ ამ თემაზე კიდევ წავიკითხავ თქვენს ლექსებს...(ეს თემა სამწუხაროდ ჩემთვის არაა კარგად ნაცნობი)

ვაახ ნაწაწლავები ბიჭი დაგვბრუნებიააა!!! :D
ინსტიტუტში ვერ მიმიღებთ ბატონო მიშაა?... ;;)
მოხდეს, რაც მოსახდენია!!! :D:D:D

წაწლობა ქვია ფშაურად, სწორფრობა - ხევსურულად. არსებითად, მათ შორის დიდი განსხვავება არ არის!
ეს ძალიან რთული და საინტერესო ფენომენი იყო აღმოსავლეთ საქართველოს მთიანეთის ამ ორ რეგიონში.

ადრე მგონი იდო საიტზე ანალოგიურ თემაზე ლექსი, რომელსაც არცთუ სერიოზული და არააკადემიური კომენტარები ქონდა დართული. მაშინ მე საერთოდ არ ვაკეთებდი საიტზე კომენტარებს და ამიტომ თავი შევიკავე დისკუსიაში ჩაბმისაგან...

წეაწლობის თემაზე დაწერილი მაქვს მთელი ციკლი რამდენიმე ლექსისა. მოგვიანებით ალბათ განვათავსებ მათ საიტზე, რაც საშუალებას მისცემს გაუცნობიერებელ მკითხველს მეტ-ნაკლებად ღრმად და სერიოზულად შეხედოს ამ ინსტიტუტს.

:) უჰ, ლამაზია
არც-რას შენს გამო ვინაღვლი,
რაც გინდა ის თქვი, სოფელო!..
მესიამოვნა. ლამაზია და როგოოორ:)

ეხლა კი უნდა გაკოცო,
ჩემო წაწალო-სწორფერო,

წაწალი სხვაა ბატონო მიშა და სწორფერი სხვა.... ვფიქრობ ეს ჩემზე უკეთ იცით თქვენ... და იმ წესებზეც რაც მათთან ურთიერთობისას უნდა დაიცვას კაცმა...

ოოო, ძალიან კარგი ლექსია!

5

გურანდა..


+2

თამამი განაცხადია ლექსად!:)

http://urakparaki.com/?m=4&ID=32092

იქნებ, ეს ნახოთ. საინტერესო იქნება თქვენი აზრი "წაწალ-სწორფრობის" განსხვავებებზე.

წაწალ-სწორფრობას რა მოკლავს?!.  :)

+

წაწალ-სწორფრობა კიდევ შემორჩა?