ძველ დროში, იმერეთში შუა ნომებერში იტყოდნენ ხოლმე,  ახლა ქვებიდან "ჭინკებს ამოყრისო", გავიდოდა ორი კვირა და ჭინკები "ჩაიყრებოდნენ"ისევ ქვებში.  ამიტომ ზოგნი ნოემბერს ჭინკობისთვეს უწოდებდნენ.



                                  ჭინკობისთვე



    ერთხელ შვიდმა მონადირემ ერთად მოიგუნება სანადიროთ წასვლა... არა, ეს გუშინ არ მომხდარა, მაშინ ჯერ კიდევ მშვილდ-ისრებით ნადირობდნენ. შვიდივე დაახლოებით ერთი ხნის, ჯან-ღონით სავსე ჭაბუკი იყო. ახლადაბიბინებული წვერ-ულვაში ისე მოსდებოდა მათ ლოყებს, ლორთქო ბალახი რომ მოედება ნედლ მიწას ადრიან გაზაფხულზე. სანადიროდ წასვლა, ეს ასე ჟღერდა მხოლოდ, უფრო სწორი იქნებოდა გვეთქვა, ისინი სასეირნოდ, ანუ სამოგზაუროდ წავიდნენ, ოღონდ ამის შესახებ თვითონ წარმოდგენაც არ ჰქონდათ. რა მათი ბრალი იყო, ტერმინი მოგზაურობა, ,,ტურიზმი~ მაშინ არ არსებობდა.
სამაგიეროდ, ბუნება მაშინაც ისეთივე მშვენიერი და მიმზიდველი იყო, როგორიც დღესაა, ცის უსაზღვრო სილურჯე, შორს გაზიდული ჰორიზონტი დაუძლეველი ძალით იზიდავდა და თავისკენ უხმობდა ადამიანის მოუსვენარ მზერას, ჯერ არნახულ უცნაურ სასწაულებს პირდებოდა, ძარღვებში სისხლს უჩქროლებდა და მთელ შიგნეულს უმღვრევდა. ამ იდუმალ ძახილს აყოლილი ჩვენი ყოჩაღი მონადირეები ისე საჩქაროდ გაუდგნენ გზას, საგზალიც კი არ წაუღიათ თან. თუმცა არც სჭირდებოდათ, ყოველი მათგანი ერთიმეორეს მჯობი საუკეთესო მონადირე იყო, მათი სახელებიც ცხადად მეტყველებდა იმ ღირსებაზე, მაგალითად: თუ ერთ-ერთ მათგანს, მოისარი ერქვა, ეს იმას ნიშნავდა, რომ მისი ნასროლი ისარი მიზანს არასოდეს ასცდებოდა. მეორეს ელვახმალს ეძახდნენ, რადგანაც მისი მოქნეული ხმალი ელვის გაელვებას ჰგავდა. რომელსაც ცის ქუხილი ერქვა, ისეთი ხმით დასცემდა ხოლმე ყიჟინას, ლომიც კი უკუიქცეოდა მისგან. ფეხმალი თვით ირემს ასწრებდა სირბილში, მგლისეშვას ქვის გაკვნეტა შეეძლო კბილით. დათვია მართლაც დათვივით ღონიერი იყო და მასავით მოუხეშავი. ჭინკა ვისაც ერქვა, ყველას სჯაბნიდა მოხერხებით. მასზე უკეთ ვერავინ შეარჩევდა საუკეთესო ადგილს ნადირის ჩასასაფრებლად, თან მახეების დაგების დიდოსტატიც იყო. ასეთი მრავალფეროვანი ღირსებებით შემკული მონადირეები, ცხადია, საგზალზე ფიქრით თავს არ შეიწუხებდნენ. ვერარა სულიერი არსება მათ ცოცხალი ვერ წაუვიდოდა. მე შენ გეტყვი, ნადირს ვერ ნახავდნენ სადმე. ტყე თუ მინდორი სავსე იყო უამრავი ოთხფეხით, მდინარეები - თევზით. ეჰ, კურთხეული დრო იყო... ყოველდღე ნაირ-ნაირ, ახალთ-ახალ საჭმელს მიირთმევდნენ ჩვენი მონადირეები, მერე აუჩქარებლად გაუდგებოდნენ გზას. მიაბიჯებდნენ არხეინად, ცა ქუდად არ მიაჩნდათ და დედამიწა ქალამნად. ლაღად მიიწევდნენ წინ, სადღაც შორეთისკენ. სად უნდა შეჩერებულიყვნენ, ამაზე არც ერთი მათგანი არ ფიქრობდა. როცა საჭირო იქნებოდა, შეჩერდებოდნენ კიდეც, არც ასეთ უბრალო რამეზე თავის მტვრევა გახლდათ აუცილებელი.
    ბევრი იარეს თუ ცოტა, ერთ ქალაქს მიადგნენ, ძალიან უცნაური ქალაქი იყო, ქვისას და რკინისას იქ ვერაფერს ნახავდი, ყველაფერი მხოლოდ და მხოლოდ მცენარეთა სამყაროს კუთვნილება გახლდათ. ხისგან დიდი ოსტატობით ნაგები სახლები სხვადასხვა ფორმის ყვავილებს ჰგავდა, ზოგი მათგანი ხეზეც კი იყო შეყუჟული ჩიტის ბუდესავით, ზოგიც მწვანე მცენარეებს ამოსდგომოდა მხარში. სავალი ბილიკები ნაირ-ნაირი ფერის ყვავილნარით იყო დაფარული, იქაური მცხოვრებლები ამ ბუნებრივ ნოხებზე დააბიჯებდნენ. საერთოდ მთელი ქალაქი ერთ დიდ, უმშვენიერეს ყვავილსა ჰგავდა, პირდაპირ უღრან ტყეში ამოზრდილს. შეიძლება ვერც კი შეგემჩნია და გვერდი აგევლო, ისე კარგად იყო გარემოსთან შეხამებული. მაგრამ რამდენადაც ჩვენი მონადირეები იშვიათი გამჭრიახი თვალითაც იყვნენ აჭურვილნი, არ შეიძლებოდა ეს უცხო ქალაქი მხედველობიდან გამოჰპარვოდათ. უღრანი ტყისთვის უჩვეულო ყვავილების სიუხვემ იმთავითვე მიიქცია მათი ყურადღება.
    ოღონდ ეს იყო, დიდად მაინცდამაინც არ დაინტერესებულან ჩვენი მონადირეები ამ უცხო ქალაქით, კბილებგასაკრავი იქ არაფერი მოიძებნებოდა.
    შვიდი ყოჩაღი მონადირე ისევ გზის გაგრძელებას აპირებდა. მათ მხოლოდ ცოტა ხნით შეისვენეს იმ უცხო ქალაქის მახლობლად. ამ შესვენების დროს ჭინკა, რომელსაც ძალზე მოუსვენარი ხასიათი ჰქონდა, ახლოს მიიპარა იმ უცხო ქალაქთან და ისეთი გასაოცარი სილამაზის ალები იხილა, სიზმრადაც რომ არ მოლანდებია ოდესმე... იმ დროს ტყეებში ალებიც მრავლად ბინადრობდნენ, ჭინკას ბევრჯერ ენახა ისინი, მაგრამ ადრე ნანახნი ახლოსაც ვერ მოვიდოდნენ ყვავილოვანი ქალაქის მკვიდრ ალებთან. ჭინკამ მაშინვე ამის შესახებ აცნობა თავის ძმაკაცებს და განუცხადა, თქვენ თუ გინდათ, გზა გააგრძელეთ, მე კი აქ უნდა შევჩერდეო. მისი სიტყვებით დაინტერესებულმა მონადირეებმა თვითონაც შეათვალიერეს ყვავილოვანი ქალაქის მკვიდრი ალები და ძალიანაც მოიხიბლნენ. მართლაც ძალიან ლამაზები იყვნენ, ტანით და ფეხით სრულქმნილნი, სახით მწყაზარნი, ტანთ ყველას მცენარეთა ნორჩი ტოტებისაგან და ყვავილებისგან იშვიათი ხელოვნებით დაწნული სამოსი ეცვა, თავზე ყვავილების გვირგვინები ედგათ, თვითონაც მოარულ ყვავილებს ჰგავდნენ.
დანარჩენმა მობინადრეებმაც იგრძნეს, რომ მათი შეჩერების ჟამმა დაჰკრა. ერთმანეთში მოითათბირეს და გადაწყვიტეს, მოეტაცებინათ აქაური მშვენიერი ალები. ამ გადაწყვეტილების სისრულეში მოყვანა სრულებითაც არ იყო ძნელი. ყვავილოვანი ქალაქის მკვიდრნი ყოველდღე დასეირნობდნენ ტყეში ათასგვარი მცენარეებისა და ყვავილების შესაგროვებლად. შვიდი ყოჩაღი მონადირე ერთად ჩასაფრდა ტყეში, მწვანე ბუჩქების უკან და მარჯვე შემთხვევას დაელოდა. სწორედ რომ ბედმა გაუღიმათ; მშვენიერ ალთა ერთი ჯგუფი დაბარებულივით პირდაპირ მათი საფარისკენ გაემართა. ისინი ისე ძალიან იყვნენ გართულნი მცენარეების თვალიერებით, რომ არ შეუმჩნევიათ შვიდი წყვილი ანებული თვალი, მწვანე ბუჩქებიდან მომზირალი. გონს მოსვლაც ვერ მოასწრეს მშვენიერმა ალებმა, ყველა მათგანს სათითაოდ შემოეჭდო შვიდი წყვილი ღონიერი მკლავი. შვიდივე მონადირემ ციმციმ გააქანა მშვენიერი ალები, ზუსტად ისე, როგორც ქორი გააქანებს მოტაცებულ წიწილას. თითქოს საგანგებოდ, რიცხვით ისინიც შვიდნი აღმოჩნდნენ. მწვანე ბუჩქნართან კენტად არავინ დარჩენილა, რათა გაბრაზებული თვალი გაეყოლებინა მოტაცებული დობილებისათვის, მერე კი ერთი ამბავი აეტეხა, ახლობლები ფეხზე დაეყენებინა. საბედნიეროდ, არც მოწმე შესწრებიათ. ყვავილოვან მშვენიერ ქალაქში ვერავინ ვერაფერი გაიგო. შვიდი ყოჩაღი მონადირე ნადავლითურთ მშვიდობიანად გაერიდა იქაურობას. სანამ სამი დღის სავალზე არ დასცილდნენ ყვავილოვან ქალაქს, მანამდე არ შეუსვენებიათ. ისიც მხედველობაში მისაღებია, თუ რა მანძილი იყო მათი სამი დღის სავალი; თუ ვინმეზე შეიძლებოდა იმის თქმა, მგლის მუხლი აქვთო, ეს პირველ რიგში, ჩვენს მონადირეებზე ითქმოდა, რა მანძილსაც სხვა სამ დღეში გაივლიდა, ისინი ერთ დღეში გადიოდნენ, სამი დღის შემდეგ მათ უკვე ვერანაირი მდევარი ვეღარ მისწვდებოდა.
    რაკი დარწმუნდნენ, მდევარი არავინ მოგვდევს და საშიში აღარაფერიაო, შვიდმა ყოჩაღმა მონადირემ თავშესაფრის მოსაწყობად იწყო ზრუნვა. ზაფხული იყო, თბილოდა. ამიტომ მათ ხის მწვანე ტოტებისაგან გადაწყვიტეს სადგომთა აგება, დღეს მწვანე კარავს რომ ეტყვიან. აი, პირველად აქ აღმოაჩინეს მონადირეებმა, რა ფასდაუდებელი განძის მფლობელნი გამხდარიყვნენ უნებურად; აკი ისინი ყვავილოვანი ქალაქის მკიდრ ალთა გარეგნულმა მშვენიერებამ მიიზიდა მხოლოდ. თურმე ამ წუნდაუდებელი გარეგნობის მიღმა არანაკლებ სახარბიელო თვისებები იმალებოდა, იმდენად იშვიათი და საოცარი, ყოჩაღ მონადირეებს მათზე ოცნებაც კი არ შეეძლოთ. იხილეს რა მშვენიერმა ალებმა, მონადირენი მწვანე კარვების აგებას აპირებენო, გამოართვეს ხელიდან უკვე დაკრეფილი მწვანე, ლორთქო ტოტები, თვითონაც შემატეს მასალა, კიდევ უფრო მოქნილი, სურნელოვანი ღეროები მოზიდეს მწვანე ტყიდან, უდიდესი ოსტატობით დააწნეს ერთმანეთს და ისეთი კოხტა კარვები წამოჭიმეს, მონადირეებს ლამის თვალები გადმოუცვივდათ. მათი ნახვაც კი ერთ რამედ ღირდა, იშვიათი სილამაზის თაიგულს ჰგავდნენ ერთი შეხედვით. შვიდი ყოჩაღი მონადირე მსგავსსაც კი ვერაფერს დაწნავდა. საცხოვრებლადაც ფრიად მოხერხებული გახლდათ. სინათლე ზომიერად შემოიდიოდა საგანგებოდ დატოვებულ ღრიჭოებში, ჰაერიც მუდამ საამო და ცინცხალი იყო მის კედლების შიგნით, მუდამ გრილოდა, გარეთ რა სიცხეც არ უნდა ყოფილიყო...
    შვიდმა გაოცებულმა მონადირემ უფრო მეტი დაკვირვებით შეათვალიერა მოტაცებული ნადავლი. რაც ურფო მეტი ყურადღებით აკვირდებოდნენ, უფრო მეტად მოსწონდათ, ყოველი მათგანი ძეწნის ნედლი ტოტივით მოქნილი და ნაზი იყო, ველური ყვავილივით ლამაზი და კეთილსურნელოვანი. ამას გარდა, თვალმახვილმა მონადირეებმა მათ შორის უამრავი განსხვავება აღმოაჩინეს. არც ერთი მათგანი არ ჰგავდა მეორეს. ყველა თავისებურად ლამაზი იყო.
    ამ აღმოჩენით კიდევ უფრო გაოცებული მონადირეები მათი სახელებით დაინტერესდნენ. როგორც გამოირკვა, ყვავილივით მშვენიერ ალებს სახელებიც ყვავილებისა ერქვათ, თავზედაც თავიანთი სეხნია ყვავილების გვირგვინები ეხურათ. იმ ალს, რომელიც მოისარმა მოიტაცა, სახელად იასამაფერა ერქვა, მისი უსათუთესი სამოსიც ამ ყვავილივით სამფეროვანი იყო, თავზეც იასამფერათა გვირგვინი ედგა. ელვახმალის რჩეულს კაბაჭრელა ერქვა. სახელოვანმა მონადირემ ახლაღა შეამჩნია, თურმე რა ლამაზად დაწინწკლული კაბა ეცვა კაბაჭრელას, თავსაც უჩვეულოდ ჭრელი გვირგვინი უმშვენებდა. ცის ქუხილს კესანე შეხვდა, ღია ცისფერ სამოსელში გამოწყობილი ოდნავ ფერმკრთალი ალი. ფეხმალს თურმე ცისთვალა მოეტაცნა, რომელსაც ცხადია, მოწმენდილ ცასავით ცისფერი თვალები ჰქონდა, თმებშიც ცისფერი ყვავილები ჩაეწნა. მგლისეშვას, ყველაზე ავგულს შვიდ მონადირეთა შორის, მუდამ მორცხვად თავდახრილი კორჩიოტა შეხვედროდა, ჭიოტა ყვავილებით შუბლდამშვენებული. დათვიას რჩეულს გულისაბა ერქვა. ძალზე თავისებური სილამაზით იყო დაჯილდოებული გულისაბა, გარდა ამისა, ერთი თვისებითაც გამოირჩეოდა: დღისით ეძინა, მხოლოდ ღამით იღვიძებდა, მთვარის შუქზე უყვარდა სეირნობა. შვიდ მონადირეთაგან რომელიმე სხვას რომ შეხვედროდა გულისაბა, ალბათ სასიამოვნოდ არ დაურჩებოდა. მაგრამ დათვია საშინელი ძილისგუდა გახლდათ. მისთვის სულერთი იყო, დღე დაიძინებდა თუ ღამე. შეეძლო დღეც და ღამეც გადაბმულად სულ ძილში გაეტარებინა, თუ შიმშილი არ წამოაგდებდა ზევით.
    მეშვიდეს, რომელიც მოხერხებით განთქმულმა ჭინკამ მოიტაცა, სახელად ალია-მალია ერქვა. მასზე ცოტა უფრო დაწვრილებით უნდა მოგითხროთ, იგი  მართლაც იშვიათი სილამაზის პატრონი გახლდათ, თითქოს თავის თავში აერთიანებდა ყველა იმ სილამაზეს, რაც მის დობილებს გააჩნდათ. თავზე სულ სხვანაირ ყვავილთა გვირგვინები ეხურა: დღეს რომ იასამფერათი შეიმკობდა თავს, მეორე დღეს ცისთვალას ჩაიწნავდა თმებში და ასე დაუსრულებლად. ამის გარდა, ერთი უცნაური თვისება ჰქონდა: შეეძლო ისე მიმალულიყო მწვანე მცენარეთა ტოტებს მიღმა ანდა თვით ყვავილნარშიც, რომ ვერავინ იპოვნიდა, რა მჭრელი თვალის პატრონიც არ უნდა ყოფილიყო. სახელადაც იმიტომ ერქვა ალია-მალია. მისი დობილი ალების თქმით ალია-მალია მაშინვე იმ მცენარეს დაემსგავსებოდა ხოლმე, რომლის ტოტებშიც აპირებდა დამალვას, ამიტომ იყო მძებნელთათვის სრულიად უხილავი.
მაგრამ, თურმე, მთვარი ჯერ კიდევ წინ იყო. ყვავილოვანი ქალაქის მკვიდრნი დღითი დღე სულ ახალ-ახალ, იშვიათ ღირსებებს ამჟღავნებდნენ. თავის დღეში თვალით რომ არ ენახათ მონადირეებს, ისეთ საუცხოო, უტკბილეს ნაყოფებს და სურნელოვან მცენარეულობას ეზიდებოდნენ მწვანე ტყიდან. ისეთ გემრიელ საჭმელს ამზადებდნენ, ლამის თითები ჩაეკვნიტათ მონადირეებს. თუ რომელიმე მათგანს რაიმე სატკივარი შეაწუხებდა... ვთქვათ, მუცელი თუ წამოსტკივდებოდა ნასადილევს, ყვავილივით მშვენიერი ალები მაშინვე მოარბენინებდნენ ტყიდან უცნაური ფორმის ძირ-ძურებს და ბოლქვებს. საკმარისი იყო მათი ნაყენის დალევა და მუცლის ტკივილი ვითომ არც ყოფილა... განსაკუთრებით ალია-მალია გამოირჩეოდა მათში ალღოთი და მოხერხებით, გაუჩენელს გააჩენდა ხოლმე. ყველას რომ ხელი ჩაექნია, ამა თუ იმ მცენარის ფესვი ან ყვავილი არსად არისო, ალია-მალია მაინც იპოვნიდა და მოიტანდა. ნაირ-ნაირი წვრილმანი ნივთების დამზადებაშიც გამოიჩინეს ალღო და მოხერხება. მშვენიერი კოხტა სამოსი მოუქსოვეს მონადირეებს, რომელიც ტანზე ისე ბუნებრივად ადგა ყოველ მათგანს, თითქოს ამ სამოსში დაიბადაო გამძლე და რბილი ჰამაკები დაწნეს, რათა მიწის სინესტეს არ შეეწუხებინა მონადირენი. ამასთან ერთად, რა საქმითაც არ უნდა ყოფილიყვნენ დაკავებულნი, განუწყვეტლივ მღეროდნენ ყვავილივით მშვენიერი ალები. და ისე ტკბილი იყო ეს სიმღერა, მგალობელი ჩიტები ხმას გაკმენდნენ მის მოსასმენად. მონადირეებს მაშინვე ძილი ერეოდათ, არხეინად გაიშოტებოდნენ სურნელოვან ურბილეს ჰამაკებში ალები ძილისპირულს უმღეროდნენ და ბუზებს უგერიებდნენ რომელიმე სრუნელოვანი მცენარის ტოტით, თან ჰამაკებსაც ფრთხილად არწევდნენ ხოლმე.
    ყველაზე საამო და საოცარი ის იყო, თვით ნადირობაშიც გამოიჩინეს თავი ყვავილოვანი ქალაქის მკვიდრმა ალებმა. ისინი ისე ზუსტად გამოიცნობდნენ ნაკვალევის მიხედვით ნადირს, მონადირეები გაოცებისგან პირს დააღებდნენ ხოლმე. მათ ერთი ისღა რჩებოდათ, მოეკლათ ნადირი, რომელსაც პირდაპირ ხელებში ჩაუგდებდნენ ყვავილივით მშვენიერი ალები. მეტი რა უნდოდათ, არხეინად ხოცავდნენ ნადირს, ყოველდღე ნაირ-ნაირ, ნუგბარ საჭმელებს მიირთმევდნენ, არც ზედმეტი ჭამისა ეშინოდათ.
    დრო სწრაფად გარბისო, უთქვამს ბრძენ ხალხს. როდესაც განცხრომაში ხარ, მაშინ ხომ დაოთხილი ულაყივით მიერეკები. ირმის მწვადების ერთი გემოზე ჩაკვნეტაც ვერ მოასწრეს მონადირეებმა (ყოველ შემთხვევაში ასე ეგონათ თვითონ). უკვე გაირბინა უზრუნველმა ზაფხულმა. ტყე მეწამულ-ოქროსფრად შეიმოსა. ჯერ ისევ თბილოდა, სიგრილე ღამღამობით თუ გაამჟღავნებდა თავს. ყვავილოვანი ქალაქის მკვიდრი ალები ძველებურად დასეირნობდნენ ტყეში ყოველდღე, მოჰქონდათ იშვიათი, უგემრიელესი ნაყოფები და სურნელოვანი მცენარეები. ტანზე კვლავ მცენარეთა ლორთქო ღეროებისგან დაწნული სამოსი ეცვათ, თავზედაც თავიანთი განუყრელი ყვავილების გვირგვინი ეხურათ. მაგრამ შემდგომში, როცა კიდევ უფრო აცივდა და მეწამულ-ოქროსფერი ჟანგისფერმა შეცვალა, ყვავილოვანი ქალაქის მკვიდრმა ალებმა თანდათან მოუკლეს ტყეში სეირნობას. შუაცეცხლის სითბო გაუტკბათ. მთელი დღეები ისხდნენ მონადირეების გვერდით და შემწვარ ნანადირევს მიირთმევდნენ, ბოლოს ისინიც ნადირის ტყავებში გაეხვივნენ მონადირეთა მსგავსად. ძალიანაც მოეწონათ. აწ სულ ასე ჩაცმული ვივლითო, თქვეს. აღარც თავზე ედგათ ყვავილებისგან დაწნული გვირგვინი, სიცივეში ყვავილთა საძებრად ტყეში სიარული აღარ ნებავდათ.
    მხოლოდ ერთი მათგანი არ თმბობდა მცენარეულ სამოსს და ყვავილების გვირგვინს. ეს გახლდათ ალია-მალია, შვიდ დობილთაგან ყველაზე გრძეული და მომხიბლავი. იგი ერთხელაც არ გახვეულა ნადირის ტყავში. ტყეშიც ყოველდღე დადიოდა, ისე როგორც ზაფხულში. და რაც უფრო მეტად ციოდა, მით უფრო დიდხანს რჩებოდა იქ.
    - გეყოფა ტყეში სიარული, - არიგებდნენ დანარჩენი ალები, - მოითმინე, სანამ ისევ ზაფხული დადგებოდეს. თბილად დაჯექი ცეცხლთან.
ალია-მალიას მუდამ ერთი პასუხი ჰქონდა მათთვის მზად:
    - მკაცრი ზამთარი იქნება. ტყეში მცენარეებს სცივათ, როგორმე უნდა გავათბო, რათა ყინვამ არაფერი ავნოთ და გაზაფხულზე ისევ გაიღვიძონ.
    რამე სხვა სიტყვები ალია-მალიასგან აღარავის სმენია. ინათებდა თუ არა, უკანმოუხედავად გარბოდა ტყეში. იქ მთელი დღეები აგროვებდა მშრალ ხავსს, ხმელ კაჭაჭს, გამხმარ ფოთლებს და იმით მცენარეებს ფესვებს უფუთნიდა, ნამდვილ ძიძასავით დასტრიალებდა თავს, ეფერებოდა, უნდა გაუძლოთო, არიგებდა. საღამომდე ასეთ ზრუნვაში იყო გართული, მხოლოდ დაბნელებისას ბრუნდებოდა უკან. ჯერ ისევ შორს იყო, როცა ყველანი გრძნობდნენ ალია-მალიას მოახლოებას. საკვირველად საამო სურნელი დაურბენდა ყველაფერს.
    - ალია-მალია მოდის, - აჩურჩულდებოდნენ დობილები: კესანე, იასამფერა, კორჩიოტა, გულისაბა, ცისთვალა და კაბაჭრელა.
მართლაც, გადიოდა რამდენიმე წამი და თვით ალია-მალიაც გამოჩნდებოდა, თავზე ცოცხალი ყვავილების გვირგვინით, მცენარეულთაგან დაწნული სამოსით შემოსილი. იშვიათ სურნელს აფრქვევდნენ ირგვლივ ეს ყვავილები.
    - სად იპოვე ეს ყვავილები ასეთ სიცივეში, - ეკითხებოდნენ გაოცებული ალები ალია-მალიას. ისიც მაშინვე ხალისიანად აუწერდა იმ ადგილებს, სადაც ეს ყვავილები დაეკრიფა.
ახლა მონადირეებს უკვირდათ:
    - ჩვენც ხომ სწორედ იქ ვიყავით ამ დილით, ეს ირემი იქ მოვკალით. არაფერი მაგის მსგავსი არ გვინახავს.
    - მე ყვავილები არ მემალებიან, - უხსნიდა მათ ალია-მალია, - მე მცენარეებს ვათბობ, ისინი ყვავილებს მიძღვნიან საჩუქრად.
    ყოველდღე ასეთი საუბარი იმართებოდა ალია-მალიას ირგვლივ. ყოველდღე უჩიჩინებდნენ, გეყოფა ტყეში სიარული, გაიყინებიო. ალია-მალია მათ დარიგებას ყურშიც არ უშვებდა. ჭინკა ბრაზისაგან კბილებს ახრჭიალებდა, თავბედს იწყევლიდა, რაღა ასეთი დაუდეგარი ალი შემხვდაო. არც ის შეეძლო, მთლიანად აეღო ხელი მასზე: ვინ ამოიცნობდა ალია-მალიაზე უკეთ ნადირის ნაკვალევს, ანდა ნასადილევს ვინღა დაუამებდა მუცლის ტკივილს. ვერც ვერაფერი ეღონა და იყო ასეთ ორცეცხლშუა.
    კიდევ უფრო აცივდა. ტყეში თითქოს ჩაკვდა სიცოცხლე, მცენარეები ღრმა ძილს მიეცნენ. ჭირხლით დაფარულ მიწაზე ხმელი ბალახიც ვეღარ ბოგინობდა. ალია-მალია ძველებურად გვიანობამდე რჩებოდა ტყეში, რაღაც ჯადოთი ისევ პოულობდა ყვავილებს. ყოველ საღამოს სურნელოვანი ყვავილების გვირგვინით თავშემკული გამოეცხადებოდა ხოლმე თავის დობილებს, ტანზეც ისევ მცენარეთა ნედლი რტოებისგან დაწნული სამოსი ეცვა...
    ერთხელაც დაბრუნდა ტყიდან მეტად ლამაზი, ღაჟღაჟა გვირგვინით თავშემკული და თქვა, ხვალ დიდი თოვლი მოვაო.
    - საიდან იცი? - შეეკითხნენ მონადირეები.
    - აი, ამათ მითხრეს, - მიუთითა ალია-მალიამ ღაჟღაჟა ყვავილებზე, - ყვავილებმა ყველაფერი იციან. ბევრი მცენარე შევფუთე ტყეში ხავსით, წიწვების საბანი დავაფარე. რომელთაც ფესვები გაშიშვლებული ჰქონდათ, ხმელი ფოთლების სქელი საფარი დავაყარე, არაფერი დამიკლია, რაც კი შემეძლო, მაგრამ ბევრიც შეუფუთავი დამრჩა, შიშველი ფესვების ამარა. მე მარტოკამ ვეღარ მოვასწარი. თქვენც თუ წამომყვებით ხვალ ტყეში, ჩემო საყვარელო დებო, თოვლის მოსვლამდე მოვასწრებთ იმ დარჩენილი მცენარეების შეფუთვას. არც ერთი მათგანი აღარ გაიყინება. როგორი სიცივეც არ უნდა იყოს. ჩემთან ერთად თქვენც მოეფერეთ, თქვენც გაათბეთ ისინი, სამაგიერდ ლამაზ, სურნელოვან ყვავილებს გვაჩუქებენ.
ალია-მალიას ამ სიტყვებს მეტად მძაფრი გამოხმაურება მოჰყვა მონადირეების მხრიდან:
- ესღა გვაკლია, დანარჩენებმაც შენსავით ტყეში იხეტიალონ, - ერთხმად წამოიძახეს მათ, - შენ სადაც გენებოს, იქ წაბრძანდი, აღარც ჭინკა გიჭერს. დიდი ხანია ხელი აქვს ჩაქნეული (აქ ჭინკამ თანხმობის ნიშნათ მართლაც ჩაიქნია ხელი, საბოლოოდ მობეზრდა ეს გაუთავებელი აყალმაყალი). სხვები კი ფეხსაც ვერ გაადგამენ აქედან. ჯერ ისიც საკითხავია, ხვალ თოვლი ნამდვილად მოვა თუ არა. რაღაც არ გვჯერა, მაგ ყვავილებს ლაპარაკი შეეძლოთ.
ასე რომ, მეორე დღეს განთიადისას ალია-მალია ისევ მარტოკა გაეშურა ტყისკენ, მონადირეებმა სიტყვა შეასრულეს. დებს ალია-მალიასთან გამოლაპარაკების უფლებაც არ მისცეს. სიმართლე რომ ითქვას, არც იმათ გამოუდვიათ თავი, ამ სიცივეში ტყეში სიარული სულაც არ ეხალისებოდათ.
    დილიდანვე მშვენიერი ამინდი იდგა. თითქოს არც აპირებდა შეცვლას, ისეთი პირი უჩანდა. მხოლოდ ნაშუადღევს დაუბერა ქარმა, ცაზე ტყვიისფერი ღრუბლები წამოიშალა და თოვაც დაიწყო. კარგა ბარაქიანი, ფართო ფანტელები უხვად იფქვეოდა ციდან. დაღამებისას ამინდი კიდევ უფრო გაუარესდა, ნამდვილი ქარ-ბუქი ამოვარდა. შეფიქრიანებული მონადირეები შუაცეცხლს შემოსხდომოდნენ და ერთმანეთს პირს არიდებდნენ. ხანდახან თავისთვის თუ ჩაილაპარაკებდა ზოგიერთი მათგანი, ერთი შეხედე, იმ ყვავილებს მართლაც ყველაფერი სცოდნიათო. რაც შეეხებათ ალებს, იმ დღეს საერთოდ არ ამოუღიათ ხმა. არც ჩაი აუდუღებიათ, არც ძილისპირული უმღერიათ მონადირეებისთვის. ჩუმად იბღვირებოდნენ ბრაზისაგან კრიჭაშეკრულები. ასეთ ავისმომასწავებელ სიჩუმეში ისხდნენ ყველანი შუაცეცხლის ირგლივ და ელოდნენ, როდის დაურბენდა იქაურობას საოცრად მშვენიერი, საამო სურნელი, როდის გამოჩნდებოდა ალია-მალია...
      რახანია დაღამდა, შუაღამეც გადავიდა, ალია-მალია არა და არ გამოჩნდა. ამაოდ აყურადებდნენ სმენაგაფაციცებული მონადირეები, იქნებ მისი მსუბუქი ნაბიჯების ხმა გავიგონოთო. მხოლოდ ქარ-ბუქი ზუზუნებდა ტყეში და უფოთლო ტოტებს ერთმანეთზე ჯახაჯუხით ახლიდა.
    როგორც კი ინათა, ყველანი ერთად გაემართნენ ალია-მალიას საძებნელად. მშვენიერი ამინდი დადგა. ქარ-ბუქმა გული მოიოხა და დილით, ვითომც აქ არაფერიო, მშვიდი ალერსიანი სახით გამოანათა მზემ. კარგა ხანს იარეს ახლადმოსულ გაუკვალავ თოვლში, სანამ ალია-მალიას ნაკვალევს მიაგნებდნენ. ეს უმეტესად ალების მიღწევა და მონდომება გახლდათ; მათ დიდი გულისყურით და ძალისხმევით მოუხმეს თავის თავში ლამის უკვე მოჩლუგნებულ ალღოს, რათა ძველებურად შეძლებოდათ რაიმეს ამოკითხვა თოვლის სქელი ფენით დაფარულ, მიმყუდროებულ ტყეში. ნახეს ხმელი ხავსით და ფოთლებით შეფუთული მცენარეები. ეს აშკარად ალია-მალიას ნამოქმედარი იყო. ის ღაჟღაჟა ყვავილიც იპოვეს, უკვე თოვლქვეშ მოქცეული, თოვლის შესახებ რომ აცნობა ალია-მალიას. აქედან სულ რამდენიმე ნაბიჯის დაშორებით ის საოცარი სურნელებაც იგრძნეს, რაც განუყრელად თან ახლდა მათ მოუსვენარ დობილს... და სულ მალე ისიც დაინახეს, თავზე ყვავილების გვრიგვინით და მცენარეებით დაწნული სამოსით. ხეს მიყრდნობილი იდგა, თავით ფეხამდე ყინულის ლოლუასავით გამჭვირვალე იყო. მზის სხივებში გახვეული ნაირფერად ელვარებდა და სინათლის ნაპერწკლებს აბნევდა.
    ყველანი ირგვლივ შემოეხვივნენ ყინულის მშვენიერ ქანდაკებას. ხმისამოუღებლად იდგნენ და შეჰყვრებდნენ. ყინულის ქანდაკება ნელ-ნელა დნებოდა მათ თვალწინ, მზის მოელვარე სხივებს მიფიცხებული. ჯერ ყვავილების გვრიგვინი დადნა, გამჭირვალე სახეზე ცრემლებივით ჩამოედინა. მისი მნახველი იფიქრებდა, თითქოს ტირისო ყინულის მშვენიერი ქანდაკება... თანდათან გაილია, ჩამოიღვენთა. გამჭირვალე წვეთების პატარა ნაკადულები დაიძრნენ მისგან, გაარღვიეს თვოლის საფარი, მოქნილი გველებივით უხმოდ გაცოცდნენ ყოველ მხარეს...
აქ ერთი უცნაური ამბავი მოხდა, როცა ამ გამჭვირვალე ნაკადულმა გულისაბამდე მიაღწია (იგი ყველაზე ახლოს იდგა მასთან), მან მაშინვე გამქრალება იწყო. რაღაც ორიოდ წამში ყინულის ლოლუასავით გამჭირვალე შეიქმნა, მერე სულაც გაუჩინარდა. ასე დაემართათ დანარჩენებსაც... ერთმანეთის მიყოლებით ჯერ გამქრალდნენ, მერე კი სრულიად უხილავნი გახდნენ ყველანი; კორნიოტა, იასამფერა, კაბაჭრელა, კესანე და ცისთვალა.
    მონადირეებს არაფერი შეუმჩნევიათ, ყინულის მდნარ ქანდაკებას შეჰყურებდნენ თვალმოუცილებლად. როცა უკანასკნელი წვეთი ჩავარდა თოვლში, მერეღა მიიხედ-მოიხედეს, სადღა იყვნენ ყვავილებივით მშვენიერი ალები, არც ცისთვალა ჩანდა სადმე, არც კორჩიოტა, არც იასამფერა, თუ გულისაბა... კესანე, თუ კაბაჭრელა. ბევრი აცეცეს თვალები მონადირეებმა, მათი ასავალ-დასავალიც ვეღარ ნახეს. ფრიად განრისხდნენ, მაგრამ რაღას იზამდნენ, დაღუნეს თავები და გაეცალნენ იქაურობას. ისევ შუაცეცხლს მიეფიცხნენ, სანახევროდ ძილ-ღვიძილში ატარებდნენ მთელ დღეებს. და გაზაფხულის მოსვლას ნატრობდნენ.
გაზაფხულიც მოვიდა თავისი წესით და რიგით. მცენარეებმა გაიღვიძეს და წვენით გაივსნენ. ლორთქო, ხასხასა ბალახი მოედო ველ-მინდვრებს, ნაირფერმა ყვავილებმა მზეს გულღიად შეჰღიმეს. დღითიდღე სულ უფრო ბარაქიანად ირთვებოდა ნაზამთრალი ხეების შიშველი ტოტები...
    და ამ დროს, გაზაფხულის ზეობისას, ტყეში ერთი უცნაური არსება გამოჩნდა. იგი ძალიან ჰგავდა ალია-მალიას. მცენარის ლორთქო ტოტებისგან დაწნული სამოსი ეცვა. თავზე ნაირფერი ყვავილების გვირგვინი ეხურა.
    მერე დანარჩენებიც გამოჩნდნენ: ცისთვალა, იასამფერა, კორჩიოტა, კესანე, კაბაჭრელა და გულისაბა... ყველა მათგანს თავზე თავიანთი განუყრელი ყვავილების გვირგვინი ეხურა, ტანზეც მცენარეთაგან დაწნული სამოსი ეცვა. ისინი სრულიად მოულოდნელად გამოჩნდებოდნენ ხოლმე ხან მწვანე ბუჩის უკან, ხან იებით მოფენილ კორდზე. მათი დანახვისას შვიდ ყოჩაღ მონადირეს მრისხანებაზე მრისხანება მიემატა: როგორი საქმეა, ესენი ტყეში უსაქმოდ დასეირნობენ, ეს მაშინ როცა ათასი საქმეა გასაკეთებელი: ახალი მწვანე კარვების აგებაა საჭირო, არც ახალი სამოსი აწყენდათ. ძველები უკვე გაცვდა. ახალი სურნელოვანი ჰამაკი სჭირდებოდათ. ყვავილებით მოფენილი, მათი ფრთხილად დარწევა, ბუზების მოგერიება სურნელოვანი ლორთქო ტოტებით, ძილისპირულის სიმღერა... ნადირის კვალზე მიყოლა, მუცლის ტკივილის წამალიც სჭირდებათ, ჭამის შემდეგ ტკივილისგან ლამის კრუნჩხვები მოსდით, ნაირ-ნაირი გემრიელი ნაყოფები და საკაზმები...
    შვიდი განრისხებული მონადირე ერთად ჩასაფრდა მწვანე ტყეში, რათა ეს გაუგონრები ხელახლა მოეტაცნათ. სულ მალე ერთად გამოჩნდნენ შვიდთავენი, წინ ალია-მალია მოუძღოდათ. მონადირეები კიჟინით გამოცვივდნენ საფარიდან და მშვენიერი ალების შეპყრობა სცადეს, მაგრამ რა მწარე მარცხი იწვინეს, ხელიც ვერ ახლეს მშვენიერ ალებს, სინათლის სხივივით მოუხელთებელნი აღმოჩნდნენ ყველანი. ისე ჩანდა, თითქოს ჰაერისთვის ხელის ჩავლებას ლამობდნენ მონადირენი...
    შემდეგშიც ბევრჯერ ნახეს მონადირეებმა ისინი, ხან ერთად ყველანი, ხანაც ცალ-ცალკე. მთელი მონდომებით ცდილობდნენ მათ შეპყრობას, რაც ყოველთვის უშედეგოდ მთავრდებოდა. ბზარისგან თვალები უბნელდებოდათ მონადირეებს. ასეთ გაუგონარ სიჯიუეტეს რომ აწყდებოდნენ. ბოლოს იარაღითაც კი გამოუდგნენ, იქნებ დაჭრილები მაინც ჩავიგოდოთო ხელთ. რამდენჯერ ესროლა ისარი მოისარმა მშვენიერ ცისთვალას, კესანეს, კორჩიოტას... რამდენჯერ ხმალიც მოუქნია ელვახმალმა, მგლისეშვა კბილებითაც კი წაეტანა კორჩიოტას, ცისქუხილი კი ისეთი ხმით დასცემდა ყიჟინას, ფრინველნი ცვიოდნენ ძირს, მაგრამ ეს იგივე იყო, თვით მზის სხივის შეპყრობა მოენდომებინათ. მაინც თავისას არ იშლიდნენ მონადირეები. ბოღმა აღრჩობდათ, ხელი ვერ აეღოთ განზრახვაზე. ძველებური ნეტარი ცხოვრება ნებავდათ, რომელიც სიამოვნებათა ერთი უწყვეტი ძაფი იყო.
    მხოლოდ დათვია არ იჩენდა თავს მაინცდამაინც... როგორც ზემოთ ვთქვით, საშინელი ძილისგუდა იყო. ჩასაფრდებოდნენ თუ არა სამდე ერთად, დათვიას მაშინვე ეძინებოდა. მხოლოდ ატეხილი ყიჟინა თუ გამოაღვიძებდა ხოლმე და ყასიდად მიჰყვებოდა ტორების ქნევას. მაშინ კი, როცა მარტოკა გადაეყრებოდა სადმე გულისაბას, სულაც არ ცდილობდა მის შეპყრობას, ადილიდან დაძვრაც ეზარებოდა.
    ჰოდა, ერთხელ გულისაბა თვითონვე მიეახლა. ეს მოხდა ღამით, როცა მთვარე აფრქვევდა მკრთალ შუქს. დათვიას შემთხვევით გამოეღვიძა. მგონი რაღაც მწერმა უკბინა.
    - ეეჰ, დათვია, დათვია, - გულნაკლულად ამოიოხრა გულისაბამ, თან მოხერხებულად მოიკალათა ხის ჩამოტეხილ ტოტზე. ეტოყობოდა, კარგა დიდხანს აპირებდა მუსაიფს, - ნუთუ ვერ ხვდებით, რა უსარგებლოა ჩვენი დევნა. ჩვენ ვერაფრით ვეღარ შეგვიპყრობთ, იცი რატომ? იმიტომ, რომ ახლა ჩვენ სულ სხვა სიცოცხლით ვცოვრობთ... ეს სულ სხვა რამეა, დათვია. ჯერ ამის გაგებაა საჭირო, მერე კი იქნებ შეძლოთ, სულ ოდნავ მაინც მოგვიახლოვდეთ. რომ იცოდეთ, რა საოცარია და რა მშვენიერი ეს სიცოცხლე, თითქოს მეორედ დავიბადეთ... ეს ალია-მალიამ გვასწავლა. მან ყოველთვის ძალზე ბევრი რამ იცოდა, ჩვენზე ბევრად მეტი. გარდა ამისა, მადლიერმა მცენარეებმა კიდევ ბევრი რამ ასწავლეს. ხომ გახსოვს, როგორ ძიძასავით დასტრიალებდა თავს მათ, როცა ჩვენ შუაცეცხლთან ვიჯექით. მცენარეები კი უმადურნი არ არიან, დათვია. ვალში არასოდეს არ დაგრჩებიან. ბევრი საიდუმლო გაუმხილეს ალია-მალიას, მწვანე ტყეში მისთვის თითქმის აღარაფერია დაფარული. ყველაფრის ენა ესმის. ბევრი რამ ჩვენც გაგვიზიარა. ჩვენ ახლა ისე უშიშრად და საიმედოდ ვგრძნობთ თავს მწვანე ტყეში, როგორც ჩვილი ბავშვი მშობელი დედის მკერდზე. თუ ყურს დაგვიგდებთ, იქნებ თქვენთვისაც გაგვეზიარებინა ზოგიერთი რამ... მაგრამ თქვენ არაფრის გაგონება არ გინდათ, დაგვინახავთ თუ არა, მაშინვე შესაპყრობად გამოგვენთებით...
    აქ გულისაბამ ლაპარაკი შეწყვიტა, ხვრინვის ხმა მოესმა, დათვიას ისევ ჩასჩინებოდა. კიდევ ერთხელ გულნაკლულად ამოიოხრა გულისაბამ და მთვარის შუქით განათებულ ტყეს შეერია.
    სხვა დროსაც გამოეცხადა დათვიას გულისაბა, მაგრამ ეს ყოველთვის ღამღამობით ხდებოდა, მთვარის შუქზე. გულისაბას ხომ დღე ეძინა და ღამით ფხიზლობდა. დათვია კიდევ ღამით კი არა, დღე ვეღარ ართმევდა თავს ძილს. ასე რომ, ბოლომდე ვერასოდეს ვერ მოუსმინა გულისაბას. ისიც კი დაეზარა, მისი ნათქვამი სიტყვები, რისი გაგონებაც მოასწრო, დანარჩენებისთვის გაეზიარებინა, თუმცა ალბათ არც დაუჯერებდნენ. ბრაზით ალესილი მონადირენი ძველებურად ისევ ისე დასდევდნენ ტყეში მოარულ უცნაურ არსებებს. მათი დანახვა და გამოდევნება ერთი იყო, ვერა და ვერ მიმხვდარიყვნენ, რა უაზრო იყო ეს დევნა.
განსაკუთრებით ჭინკამ გამოიდო თავი, თავდასხმის სულ ახალ-ახალ გეგმებს აწყობდა, ათასნაირ საეშმაკო მახეებს აგებდა. არც ის გამორჩენია მხედველობიდან, რომ ალები ყველაზე ხშირად მდინარის პირას ჩერდებოდნენ ხოლმე. ნამით უხვად მორწყული, გაღაღანებული მცენარეების გვერდით, ჭინკამ სწორედ იქ მოაწყო საფარი. ლოდებს უკან მიმალულნი, საათობით ელოდნენ მონადირეები ალების გამოჩენას... ელოდნენ და წინასწარ ზეიმობდნენ იმის წარმოდგენაზე, თუ როგორ დაუწნავდნენ ალები ახალ სურნლოვან სამოსელს და ურბილეს ჰამაკს. როგორ მიუტანდნენ ტკივილის დამაყუჩებელ უებარ წამალს, როგორ უმღერებდნენ ძილისპირულს და თან ბუზებს მოუგერიებდნენ აყვავებული სურნელოვანი ტოტით. ეჭვიც არ ეპარებოდათ, რომ ყველაფერი ისევ ძველეურად იქნებოდა, ისევ დაუბრუნდებოდათ ძველი ნეტარი დღეები, დრო, როცა ყოველი დღე სიამეთა განუწყვეტელი ჯაჭვი იყო... ეჭვიც არ ეპარებოდათ, რადგან მათთვის შეუძლებელი არაფერი ეგონათ.
    ამასობაში ზაფხულიც მიიწურა, შემოდგომამ მოაწია. მონადირეები ჯუტად ელოდნენ ალებს, ლოდებს უკან ჩასაფრებულნი. ამაოდ ცდილობდნენ ისევ მათ შეპრყობას. დიდხანს მოუწიათ ლოდინმა და ვერც კი გაიგეს, ისე დაპატარავდნენ ტანით, თან სულერთიანად დამახინჯდნენ, საზარი ფორმა და სახე მიიღეს. შემდეგ კი, როცა დაზამთრდა, ყველა მათგანი ქვად გადაიქცა. ულაზათო ფორმის ლოდებად ყრია ისინი მდინარის კალაპოტში, თვითონ მოძრაობა არ შეუძლიათ. მდინარის ტალღები თუ გადააგორებენ აქეთ-იქით... მხოლოდ გვიან შემოდგომისას, როცა მცენარეები გამოსაზამთრებლად ემზადებიან და მათზე მზრუნველ ალებს ბევრი საქმე გაუჩნდებათ, სტოვებენ ისინი თავიანთ ქვის საპყრობილეებს, ისიც ცოტა ხნით, სულ ორი კვირის მანძილზე. ისევ ცდილობენ დაიბრუნონ დაკარგული ალები, მათ საძებრად აქეთ-იქით დაეხეტებიან. ამ ხეტიალში ხანდახან ადამიანებს წააყდებიან ხოლმე და ზარავენ თავიანთი სიმახინჯით.