ნაწარმოებები


გამარჯვებას ვუსურვებთ გმირ უკრაინელ ხალხს რუს აგრესორზე. დიდება უკრაინას !!!     * * *     Сла́ва Украї́ні !!!

ავტორი: ნუნუ ნონა
ჟანრი: პროზა
10 თებერვალი, 2018


ოქროსთავიანი და თიხისფეხებიანი კერპი

               



    დედოფალ ზენობიას უყვარდა თავისი ეზოს მოძღვართან, ლონგინოსთან საუბარი. ხშირად განმარტოვდებოდა ხოლმე მასთან ერთად მარმარილოს მღვიმეში, სადაც უამრავი ეტრატი და ისტორიული ნაკეთობა იყო დახვავებული. სიამოვნებით უზიარებდნენ ერთმანეთს საკუთარ აზრებს და ხანდახან საუბრის დასასრულს, სრულიად მოულოდნელ დასკვნებამდე მიდიოდნენ. 
    ერთხელ ლონგინოსმა თიხისფეხებიანი და ოქროსთავიანი კერპი ახსენა დედოფალ ზენობიასთან მუსაიფში, კარგა ხანია, ფიქრებით ირგვლივ ვუტრიალებ ამ მეტად იდუმალ არსებასო, თქვა.
    - საბრალო კერპი, მისი იდუმალებისგან ალბათ აღარაფერი დარჩებოდა - გაეცინა ზენობიას.
    ლონგინოსსაც გაეღიმა, ღიმილით გააგრძელა სიტყვა:
    - როგორც წერია, დიდი ლოდი დაეცა კერპს, თიხისფეხებიანს და ოქროსთავიანს.
    - უჯობდა მართლა ლოდი დასცემოდა, ვიდრე შენ დაადგამდი თვალს, - ირ იშლიდა ქილიკს დედოფალი.
    ლონგინოსმა რბილად შენიშნა, ჩემი თვალი არავის არაფერს უშავებს, ვინც არაფერს აშავებსო. თიხისფეხებიან კერპს რაც შეეხება, ამ მხრივ  აქ ვერაფერს იტყვი. ერთი რამ ცხადია, მეტისმეტად შეუვალი ჩანს ადამიანური განსჯისთვის.
    - ...და ამას ამბობს პალმირას თვალი და ყური; - თქვა ზენობიამ, - რამდენადაც ვიცი, ასე გეძახიან ჩვენს ქალაქში. თვალი, რომელიც ხედავს დაფარულს. ყური, რომელიც ისმენს მიუწვდომელს. რა უნდა იყოს შენთვის შეუვალი.
    - ასე მეჩვენება... თუმცა მგონი მაინც მივაგენი რაღაცას.
    - არ ვისურვებდი თიხისფეხებიანი კერპის ადგილას ყოფნას. ურჩევია, იღლიაში ამოიჩაროს თავისი ოქროს თავი და სადმე გადაიხვეწოს, სანამ დროა.
    ორივემ ხმამაღლა იწყო სიცილი. თითქოს ცხადად ხედავდნენ როგორ გარბოდა თიხ-ისფეხებიანი კერპი იღლიაში ამოჩრილი ოქროს თავით... გარბოდა ბორძიკით, მოუქნელი ტორტმანით, ჯეროვან სამსახურს ვერ უწევდნენ თიხის მყიფე ფეხები.
    იცინეს ილაღობეს, მარმარილოს მღვიმე ხალისიანი ხმებით აავსეს. ოქროს თევზებიც კი თითქოს ჩვეულებრივზე სწრაფად და მხიარულად დასრიალებდნენ ზურმუხტისნაპირებიან აუზში, კამკამა წყალს მსუბუქი ჭავლი ათრთოლებდა.
    განსაკუთრებით ლონგინოსი ჩანდა კმაყოფილი; მეტად საამოა ზენობიასთან მუსაიფი, სათქმელს მაშინვე თავისუფლად უსწორებს გონების თვალს. თან რაღაც განსაკუთრებული უნარი შესწევს, ყოველივე გააცოცხლოს, სრულიად განსხვავებულად წარმოაჩინოს, თვით ქვასაც კი სულს ჩაუდგამსო... ამით მოსაუბრეს თვითონვე დიდად ეხმარებაო.
    მერე ლონგინოსი ისევ მიუბრუნდა თიხისფეხებიანი კერპის შესახებ საუბარს. ჩანდა, გულში მტკიცედ ამოეჭრა, თავისი აზრი და მიხვედრა გაეზიარებინა ზენობიასთვის.
    - მინდა გაუწყო, დედოფალო. რაღაც ბილიკი ნამდვილად მოვნიშნე, თიხისფეხებიანი კერპისკენ მიმავალი. ნებას ვითხოვ, გაგიზიარო იგი. შენზე უკეთ ვერავინ განსჯის, რამდენად სწორად მაქვს გეზი აღებული.
    ზენობიამ შემოხედა ყურადღებით, ცნობისმოყვარეობის ნაპერწკლები უღვივოდა შუქიან თვალებში. კარგად იცოდა, ამაოდ არ გაირჯებოდა პალმირას თვალი და ყური, ნამდვილად მიაკვლევდა რაიმეს მეტად ღირებულს. თუმცა მხიარულებას მაინც ვერ ელეოდა, კვლავ ღიმილი ეხატა სახეზე.
    - კარგად იცი, დედოფალო, ყარიბად დავდივარ ხანდახან, მათხოვრის ფლასში გამოხვეული.
    ზენობიამ თავი დაუქნია, სახის იერი შედარებით დინჯი გაუხდა.
    - ...ბევრი რამ ვნახე ყარიბობისას ისეთი, რასაც სხვანაირად ვერ ვნახავდი. ანდა უბრალოდ, ყურადღებასაც კი არ მივაქცევდი. თითქოს რომელიღაცა ფარდა გადაიწია ჩემს თვალწინ, სუ სხვა სურათები წარმოჩინდნენ. ერთ მათგანს გავიხსენებ, ვეცდები, ცხადად დაგისურათხატო.
    მდიდარი კაცი ვინმე მოსეირნობდა ქუჩაში. როგორც იტყვიან, მთელი ქუჩა თან მოჰქონდა: იფიქრებდი, ოქროს ქანდაკებას აუდგამს ფეხიო, იმდნი ოქრო და თვალმარგალიტი აესხა ტანფეხზე. თმაც ოქროს დიადემით შეეკრა, რაც მისი დიდებული წარმომავლობის მანიშნებელი უნდა ყოფილიყო უთუოდ.
    რაღა თქმა უნდა, თან მხლებლებიც მოჰყვებოდნან, საპატიო მანძილზე. ხელი ყველას ხმლის ვადაზე ედო, ავად იბღვირებოდნენ, სრულ მზადყოფნას განასახიერებდნენ, ვინიცობაა რაიმე საფრთხე დამუქრებოდა მათ მბრძანებელს, თავით ფეხებამდე ოქროს ქანდაკებასავით გაბრწყინებულს.
    გზად შემხვედრნი კრძალვით დგებოდნენ განზე, გზას უთმობდნენ მოსეირნე დიდებულს. არ დაუთმობდნენ და, მათი აჯობებდა; ხმლის ცემით მაშინვე გვერდზე მიჰყრიდნენ მდიდარი კაცის მხლებლები, თანაც ამ დროს ერთმანეთს შეეჯიბრებოდნენ სიჩაუქეში. ეს ყველამ კარგად იცოდა, ამიტომაც არ ახანებდნენ სავალი გზიდან განზე გადგომას.
    მხოლოდ ეს იყო, თვალებს აძლევდნენ სრულ გასაქანს გზად შემხვედრნი, ხარბად ათვალიერებდნენ მდიდრის სამოსელს, ოქროთი და თვალმარგალიტით გაბრწყინებულს. უსაზღვრო შური იკითხებოდა მათ გამოხედვაში, თუმცაღა ყველა მალავდა ამას, ერთნაირი ფარისევლური ღიმილი ეხატათ სახეზე.
    ჰოდა, ასე: მოსეირნობდა ოქროში ჩამჯდარი დიდებული შუა ქუჩაში, თან მოჰყვებოდა მხლებლების დაბღვერილი მზერა; იცოდეთ, არავის დაგზოგავთო, ცხადად რომ ამბობდა. წინ ხვდებოდა ხარბი და შურიანი მზერა, ფარისევლური ღიმილის მიღმა ჩასაფრებული. ეს ორი მზერა ერთმანეთში არ ერეოდა, ისინი თანაარსებობდნენ, რაღაც მეტად იდუმალი, გამოუცნობი წინასწარშეთანხმებით, დინჯად, თავდაჭერილად ინაცვლებდნენ ადგილს ერთმანეთის მიმართ. ვერერთი ვერ გაასწრებდა მეორეს, ვერც ჩამორჩებოდა, მათ მიჯნაზე კი ოქროში ჩამჯდარი მდიდარი ბრწყინავდა ნიშანსვეტივით.
      გაოცებული დავრჩი მეტად ამ სანახაობით, დედოფალო... და მაშინ ვთქვი ჩემთვის გულში, რაც არაერთხელ მითქვამს საკუთარი თავისთვის: ამაოდ არ ვკარგავ დროს, ყარიბობის ბილიკს რომ ვთელავ; მე ამ მზერათა უცნაურ გადაჯაჭვას სხვაგვარად ვერ დავინახავდი, თუ არა ყარიბობისას.
      ფიქრებში გართული მეც ნელნელა ვინაცვლებდი ადგილს, მივყვებოდი ორგვარი მზერის მიჯნას, ასე მოულოდნელად გაცხადებულს ჩემთვის. ნეტავი რა უნდა იყოს, ამ უცნაური თანაარსებობის მიზეზი, ვეკითხებოდი საკუთარ თავს, რამ შვა იგი...
      უცბად რაღაც შემოიჭრა ორგვარ მზერათა უსიტყვო თანაარსებობის წიღაში, გატყორცნილ ქვასავით მძიმე და ულმობელი. რა უნდა ყოფილიყო? თითქოსდა ისეთი არაფერი, ისიც მზერა იყო, ანუ; ვიღაცამ გზად შემხვედრთაგან, სხვებზე მეტად გამბედავმა და სულსწრაფმა, წინ გადაუსწრო ოქროში ჩამჯდარ მდიდარს, უცბად შემოტრიალდა და შეხედა... ო, რა მძიმე მზერით შეხედა; შური, ბოღმა, სიხარბე, ბრძოლისთვის მუდამ მზადმყოფი, ცხოველური ულმობელობა, და რაღაც უფრო მეტიც... ეს ყველაფერი ერთხმად ღაღადებდა და ხმიანებდა მასში. ერთი სიტყვით, მან თავის თავში დაიტია იმ ორგვარ მზერათა მთელი ჯაჭვი, რომლის მიჯნაზეც ოქროში ჩამჯდარი დიდებული მოსეირნობდა. ჯაჭვი, რაღაც გამოუცნობი წინასწარშეთანხმებით რომ თანაარსებობდნენ, და მგონი გადაამეტა კიდეც.
      მომეჩვენა, რომ მან მზერა კი რა გაუსწორა ოქროში ჩამჯდარ მდიდარს, არამედ ლოდი გატყორცნა მისკენ... ჭეშმარიტად ასე იყო, დედოფალო. სხვას ვერაფერს შეადარებდი. მართლა რომ ლოდად ქცეულიყო იგი, წამში იქვე შემუსრავდა ოქროში ჩამჯდარ მდიდარს და მის მხლებლებსაც ზედ მიაყოლებდა. ბევრი ვიფიქრე შემდგომში ამაზე, და ასეთ დასკვნამდე მივედი: ჩემი აზრით, სწორედ მზერაა ის ლოდი, ოქროსთავიან და თიხისფეხებიან კერპს რომ დაეცა და შემუსრა... ხარბი და შურიანი მზერა, ცხოველური ულმობელობით და სიმდაბლით გაჯერებული, განუყოფლად გადაჯაჭვული ოქროში ჩამჯდარ მდიდარზე.
      ლონგინოსი გაჩუმდა, კითხვის თვალით შეხედა დედოფალ ზენობიას, აბა, რა აზრისაა ჩემს მიერ თქმულზეო.
      ზენობია აღარ იღიმებოდა, თვალებგაფართოებული შესცქეროდა ლონგინოსს, ერთიანად ყურადღება ქცეული.
      - ლოდი ხელისუკვრელად მოწყდა კლდეს, - ჩაილაპარაკა ბოლოს მან. - მახსოვს, ასე წერია...
      - იმ ლოდს არ სჭირდება ხელისკვრა, დედოფალო. ისედაც წინ მიექანება, სიმდიდრის და ოქროს ბრწყინვალება მაგნიტივით იზიდავს და იმიტომ. სადაც ოქროა, სიხარბის და შურის ღვარძლიც იქაა, ლოდივით მძიმე მზერა განუყრელად თან სხევს ჩვენს ცოდვილ მიწაზე ოქროს მოგზაურობას.
    ზენობია რამდენიმე წამით დაფიქრებული იყო, ჩუმად გაისიგრძეგანა მოსმენილი. ჩანდა, მეტად საინტერესო ეჩვენა იგი.
    - თვითონ კერპის სხეულის შესახებ რაღას იტყვი? - იკითხა ბოლოს ზენობიამ, - ის ხომ მრავალი შრისგან შედგება...
    - ჭეშმარიტად, მრავალი შრისგან შედგება ის კერპი, დედოფალო. მას მხოლოდ თავი ჰქონდა ოქროსი... ჩემი აზრით, სულ ტყუილად ეძიებენ იმ კერპის სხვადასხვა შრეებში სხვადასხვა სამეფოები.
    მე სულ სხვა რამ მგონია. რომელიმე ერთერთ სამეფოს როდი ასახავს კერპის ოქროს თავი, თუნდაც ზეაღმატებულს სიმდიდრით და ძლევამოსილებით... არა, დედოფალო. ჩემი აზრით, კერპის ოქროს თავმა ყველა სამეფოს ძლევამოსილება განასახიერო, რომელიც კი ოდესმე დედამიწაზე აღზევებულა, ერთ ნასკვად შეკრა ყოველი მათგანი. 
    - გამოდის, რომ ყველა სამეფო ტახტი კერპის ოქროს თავის ერთერთი ნაწილია, მას ესაზღვრება რაღაცით...
    - ჭეშმარიტს ბრძანებ, დედოფალო. კერპის ოქროს თავმა საკუთარ წიაღში დაიტია ყველა ოქროს ტახტი, რომლებზეც მეფეები სუფევენ...
    - ვერცხლის მკერდი და ხელები აქვს ოქროსთავიან კერპს. მაგაზედაც იფიქრებდი ალბათ.
    - რაღა თქმა უნდა, დედოფალო. ოქროს თავს ვერცხლის შრე მოსდევს, არც ისაა რომელიმე სამეფოთაგანი, თუნდაც რაიმეთი მოკრძალებული ოქროს თავის სუფევასთან შედარებით.
    მე მგონი, ვერცხლის მკერდი და ხელები იმ მოქალაქეთა რიცხვმრავლობას განასახიერებს, გამორჩეულები რომ არიან რაღაცით; ნიჭით, მდგომარეობით, თუნდაც სიმდიდრე ვთქვათ... ამ გაგებით ისინიც ძლევამოსილნი არიან, ანუ ახლოს იმყოფებიან ოქროს თავთან, ძალაუფლების სიმბოლოსთან, თუმცაღა ბევრად ჩამორჩებიან თვითონ მას. ამიტომაც უფრო მოკრძალებული ადგილია მათი ხვედრი, ეს იგულისხმება ვერცხლის მკერდსა და ხელებში.
    - თუ არ ვცდები, სპილენძის თეძოები უნდა ჰქონდეს ოქროსთავიან კერპს, - თქვა ზენობიამ, - ალბათ ესეც ადამიანთა შრეა...
    - ცხადია, დედოფალო. სპილენძის შრეც ადამიანთა რომელიმე რიცხვმრავლობას გვიჩვენებს. ესაა მდგომარეობა შუალედური ადგილი რომ უკავია სიმდიდრესა და სიღატაკეს შორის... თან გამუდმებით მიმოიქცევა...
    აქ მეტად ჭრელი სურათი იხატება, სპილენძი ხომ გამუდმებით იცვლის სახეს. იგი ხან ბრწყინავს, როგორც ოქრო... თუმცა ოქრო ვერ არის... ხანაც სრულიად კარგავს ფერს, სიმწვანეს გადაიკრავს, თითქოს ცდილობს, გარემოს შეერწყას, სრულიად გაქრეს თვალთახედვიდან. მუდამ ასე მიმოიქცევა იგი, ბრწყინვალებასა და სრულ გაუფერულებას შორის, ანუ ჭეშმარიტსა და მოჩვენებითს შორის. ადამიანებსაც აქვთ ეს ნიშანთვისებები... მრავლად შემხვედრია ასეთები მოუსვენარნი, მარად ცვალებადნი... სპილენძის შრეც სწორედ მათი სურათხატებაა.
    - შემდეგი შრე მგონი რკინაა...
    - რკინაა... რკინის ბარძაყები აქვს თიხისფეხებიან კერპს. ეს შრე ყველაზე უფრო ქმედითუნარიანი ადამიანთა მრავალრიცხოვნობას განასახიერებს. ჩემი აზრით, რკინა სწორედ ამის ნიშანი უნდა იყოს, და აი რატომ: რკინისგან მზადდება ყოველგვარი იარაღი, საომარი თუ სამუშაო, ამას აქ მნიშვნელობა აღარ აქვს... რკინის ბარძაყები იმ ადამიანების მდგომარეობას ასახავს, რომელთა ხელები უშუალოდ ეხება რკინისგან დამზადებულ იარაღებს, საკუთარი მარჯვენით მოიპოვებენ საარსებო ლუკმაპურს. ცხოვრების ტვირთიც, უწინარეს ყოვლისა, მათ წილად მოდის.
    - თიხის ფეხებზეც თქვი რაიმე, რომლებზეც ოქროსთავიანი კერპი დგას.
    - მაგის შესახებ მოგახსენებ, დედოფალო. დაწერილია, რომ კერპის ფეხები თიხის და რკინის ნარევია, მათ კი სხვადასხვა ბუნება აქვთ. თიხა მეტისმეტად მყიფეა, საყრდენად ვერ გამოდგება, თან ბევრი ჭუჭყიც ახლავს. ადამიანური ბუნების ბნელ მხარეს ვგულისხმობ, აკი ყველა შრე ადამიანის რომელიმე ნიშანთვისებას ასახავს... თიხა აქ არის ფარისევლობა, შური, გაუტანლობა, ზღვარდაუდებელი სიხარბე... რომელი ერთი ჩამოთვალო, იგი მეტისმეტად ღვარძლიანი ნაზავია, ადამიანის განუყრელი თანმდევი.
    სულ სხვაა რკინა, მასში შერეული. იგი თვით სიმართლეა, რწმენა და პირდაპირობა. ეს ორი რამ, თიხა და რკინა, ერთმანეთთან შეუთავსებელნი არიან, ვერ გადაადნობ ერთმანეთში. ზუსტად ისე, როგორც სიცრუე და სიმართლეა ერთმანეთთან შეუთავსებელი. ან ერთი უნდა აირჩიოს ადამიანმა, ან მეორე. მუდამ ამ არჩევანშია, და მუდამ არამდგრადია მისი ყოფა... სიცრუე მყიფეა, როგორც თვით თიხა, ადვილად მოწყლვადია. ჰოდა, მყიფე და ადვილად მოწყლვადი თიხისფეხებიანი კერპმა ვერ შეძლო მიწაზე მკვიდრად დანდობა. ეს მაშინ მოხდებოდა, ამას მაშინ შეძლებდა, სიმართლე რომ აერჩია თავის წინამძღვრად... ანუ მთლიანად რკინად ქცეულიყვნენ ოქროსთავიანი კერპის თიხის ფეხები. ადამიანური ბუნების არამდგრადობა და სიმდაბლეა ამის მიზეზი.
    - სამეფო, რომელიც დაამსხვრევს თიხისფეხებიან კერპს, თვითონ კი იდგება უკუნითი უკუნისამდე - თითქოს სიზმარშიაო, ისე წარმოთქვა ზენობიამ, თან სადღაც შორს გაიყურებოდა გაფართოებული თვალებით.
    - ყველაზე მეტი საფიქრალი სწორედ მაგ სამეფომ გამიჩინა, ვგონებ, რაღაცას მივაკვლიე... ეს არ არის ჩვეულებრივი სამეფო. ეს იგივე დროა, ანუ თვით მარადისობა, დროს ვერაფერი უძლებს, მის ძლევამოსილებას წინ ვერაფერი დაუდგება. ცხადია, ეს სამეფოებსაც ეხება... მოაწევს ჟამი, სამეფოც დაემხობა, თიხისფეხებიანი და ოქროსთავიანი კერპი. თვითონ დროს, ანუ მარადისობას, ამით არაფერი დააკლდება... იგი იდგება უკუნითი უკუნისამდე.
    - ლოდი ისე გაიზარდა, მთელი დედამიწა მოიცვა. - ხმამაღლა თქვა ზენობიამ და ლონგინოსს მიაპყრო შუქიანი თვალები, - მე ვიცი, ეს რასაც ნიშნავს. მთელი დედამიწა მოიფინა სამეფოებით, ანუ ოქროსთავიანი და რკინისფეხებიანი კერპებით, საითაც არ უნდა გაეშურო, ყველგან გადაეყრები რომელიმე სამეფოს. მათთან ერთად აუცილებლად დაინახავ ლოდივით მძიმე, ბოღმიან მზერასაც, რომელიც ოქროსთავიან კერპზეა მიჯაჭვული. სწორედ ესაა ლოდი, რომელმაც მთელი დედამიწა მოიცვა.
    ლონგინოსს გაეღიმა, ჭეშმარიტად საამოა ზენობიასთან საუბარი, მისი გონება ფრთებგაშლილი ფრინველივით ლაღად მოგყვება მხარდამხარ.
    - ასეა, დედოფალო. უთვალავი სამეფოებით მოიფინა მთელი დედამიწა, სწორედ თიხისფეხებიან კერპს განასახიერებენ ყველანი, ბედიც მისი ელით, ლოდი (ანუ ლოდივით მძიმე მზერა) დაიძვრება ხელისუკვრელად, რადგან კერპის ოქროს თავი მაგნიტივით იზიდავს მას.
    ორივენი გაჩუმდნენ, ცალკცალკე ჩაუღრმავდნენ თავიანთ საფიქრალს. კარგა ხანს არ ამოუღიათ ხმა. ზენობია პურს ანამცეცებდა და წყალში უყრიდა თევზებს. ისინიც ჭრელი კარუსელივით ტრიალებდნენ აღმა-დაღმა წყლის სიზრქეში.
    მერე ზენობიამ ხმადაბლა თქვა:
    - პალმირაც ხომ ერთერთი იმათგანია...
    ლონგინოსმა უხმოდ დაუქნია თავი. მისთვის ცხადი იყო, რასაც გულისხმობდა დედოფალი; ოქროსთავიან და თიხისფეხებიან კერპებს.



კომენტარები ილუსტრაციები რეცენზიები